„Zawsze masz wybór”

Barry’ego Levinsonsa niedobitek Jest to fascynujące i wspaniale zaaranżowane studium sztuki przetrwania i jej ceny

Wśród niezliczonych indywidualnych historii Holokaustu Harry Heft jest jedną z najbardziej niezwykłych. Urodzony w 1925 roku w Belchateau w Polsce i wychowany jako Herzko Heft, on i cała jego żydowska rodzina zostali wysłani do niemieckich obozów zagłady w 1941 roku, a czasem do Auschwitz. Tam został zauważony przez oficera SS, który był obserwowany ze względu na swoją siłę fizyczną, ochronę i trening bokserski w okrężny sposób. Aby zabawić Niemców – i przeżyć – musiał uwięzić wielu współwięźniów w walkach na śmierć i życie. W ten sposób przetrwał nawet najgorsze próby do 1945 roku, kiedy Heftowi udało się uciec z jednego z niesławnych „marszów śmierci” w Czechach. Do Nowego Jorku przyjechał objazdem, gdzie karierę bokserską rozpoczął w 1949 roku. Do śmierci w 2007 roku starał się pogodzić z bolesnymi wspomnieniami, które go nie opuszczały.

„Ocalony” Barry’ego Levinsona rozpoczął się w 1963 roku: na plaży w Miami stoi starzec, wyraźnie niespokojny, nawiedzany przez coś nie do opisania. Potem wraca myślami, jego myśli przeskakują do 1941 roku, obraz staje się czarno-biały i znów jest młody człowiek w Polsce, którego „życie czeka” na niego i wkrótce potem jest świadkiem deportacji swojej dziewczyny Leah. Nie widział jej od… To szokujące, bo w tym momencie minęło tak szybko, że zmęczony staruszek na plaży na Florydzie nie miał nawet 40 lat.
To takie sceny, zainscenizowane do tego stopnia, że ​​są melodramatyczne, i silne emocjonalne przeżycia, które wywołują, od razu charakteryzują ten film. Dzięki nim od razu rozumie się los i osobiste obciążenie głównego bohatera.

Poniżej Survivor opowiada swoją historię równolegle w trzech skalach czasowych: swoje lata w obozie koncentracyjnym, w czerni i bieli, czas jego kariery bokserskiej między 1949 a połową lat 50., której kulminacją był mecz bokserski z legendarnym Rockym Marciano i latem 1963 roku.

Koncentruje się na karierze boksera. Levinson umieszcza swojego głównego bohatera w bezpośrednim powojennym środowisku Brighton Beach na Brooklynie. Obszar utworzony przez imigrantów z Europy Wschodniej jest obecnie zamieszkany przez wielu ocalałych z Holokaustu, wielu z nich ma do czynienia z własnymi przerażającymi osobistymi przeżyciami i utratą całych rodzin. Tak też stało się z Haftem, którego zagładę przeżył tylko jeden z jego braci z rodziny. Kiedy Levinson pokazuje bary w języku jidysz, w których śpiewane są smutne europejskie pieśni, a atmosfera sztetla Europy Wschodniej ożywa na chwilę, osobiste przeżycia reżysera odbijają się w takich scenach. Syn Żydów urodzonych w Rosji, Levinson dorastał we wschodnim nadmorskim mieście Baltimore, między Nowym Jorkiem a Waszyngtonem, w latach 40. i 50. XX wieku i opisał swoje dzieciństwo w czterech pracach autobiograficznych – „American Diner”, „Tin Man”, „Avalon” i „Liberty Heights” – pomnik między nostalgią a realizmem: konsumpcja filmów w regionalnych kinach, spotkanie młodzieży w Price Hilltop Diner, dyskusje o rock’n’rollu i drużynach piłkarskich – wszystko, co przebija w tym beztroskim przedstawieniu, jest tym ważniejsze jest dyplom ukończenia szkoły, sukces zawodowy i bezpieczeństwo finansowe.

Ostatnia rola w serii, „Liberty Heights”, była pierwszą filmową rolą Bena Fostera, który tutaj, z niezwykłą chęcią przemiany, sprostał wyzwaniu grania postaci ponad ćwierć wieku i wśród fizycznie uszkodzonej postury postaci . Chudy więzień i siła boksera wagi ciężkiej.

+ + +

W pewnym sensie jest także Amerykaninem pochodzenia włoskiego, jak Paul Schrader i Harvey Keitel i jak ci dwaj inni, oczywiście, że nie. Ale skupiając się na męskich światach i nostalgii, a jednocześnie na ścieżce społecznej analizy, jego filmy mają niesamowite powinowactwo z filmami Scorsese i nie jest całkowicie przypadkowe, że Barry Levinson często przyglądał się Robertowi De Niro i Alowi. Pacino. I Danny’ego DeVito.

Levinson, syn biznesmena wychowanego na łonie zamożnej rodziny, jest jednym z najbardziej ekscytujących reżyserów lat 80. i 90.: Levinson świętował swoje największe przeboje „Rainmanem”, później „Bugsy” i thrillerem . „Inspiracja”. Filmy Levinsona stają się coraz bardziej polityczne: jak Wag the Dog z 1998 roku, satyryczna komedia o politycznej manipulacji, kiedy ludzie wciąż chcieli żartować z polityki pod koniec epoki Clintona.

Po latach do niemieckich kin ponownie trafia jeden z filmów Levinsona, który w międzyczasie kręcony był regularnie: „Survivor” łączy w sobie historię, politykę, sprawy osobiste, dwudziestowieczną historię Żydów i szok Zagłady, a także nowe Pokolenie Hollywood, Levinson jeszcze słucha.

+ + +

Levinson pokazuje, jak jego główny bohater jest reklamowany przez prasę jako „bohater, który przeżył Auschwitz”, którego z jednej strony nienawidzi, ale promuje, ponieważ widzi w tym jedyną szansę na bycie znanym, a jego nazwisko jest wymienione w gazecie aby przyjść i mieć szansę na walkę z Rockym Marciano. Ponieważ prawdziwym powodem, dla którego Harry Heft nadal boksuje, jest poinformowanie świata, że ​​przeżył. I tak po prostu ma nadzieję, że znów odnajdzie swoją ukochaną z dzieciństwa Leah.

„Ocalony” to film o „umowach” i czymś więcej niż „umowa z diabłem”. Tak jak Haft M. Lager w wzruszającej scenie przypieczętował protektora SS pokazu uściskiem dłoni, tak samo zrobił później, prezentując pisarza sportowego Emory’ego Andersona (w tej roli Peter Sarsgaard) i trenera Marciano, Charliego Goldmana (w tej roli Danny DeVito). , który również trenuje go z ciekawością, ale zawsze daje mu jasno do zrozumienia, że ​​„nie może wygrać, może tylko przeżyć”, tylko dlatego, że walki Marciano są odkładane przez mafię. Wszystkie te kontrakty były honorowane i realizowane przez obie strony.
To także film o związku wolności i przymusu. „Zawsze masz wybór” – powiedział Harry do swojego Protektora SS. Film wskazuje zatem na konsekwencje sytuacji, w której liczy się jedynie indywidualne przetrwanie. Jednocześnie Levinsonowi kojarzy się z prowokacyjną przesadą Sartre’a w „Refleksjach nad kwestią żydowską”, według której ludzie mogą być wolni nawet w obozie koncentracyjnym.
Wiąże się z tym drugim centralnym pytaniem, które stanowi centralny temat filmu: „Dlaczego Żydzi nie stawiali oporu?” Film pokazuje, jak trudno się oprzeć. Jednocześnie Heft ukazany jest jako ktoś, kto naprawdę stanął w obronie samego siebie, który dosłownie musiał przejść przez trupy i kto zasługuje na naszą sympatię – a jednocześnie jest prześladowany przez całe życie.

„Survivor” to cudownie przekonujące i ukierunkowane studium sztuki przetrwania i jej ceny, pragnienia nie padania ofiarą i poświęceń, jakich wymaga przetrwanie za wszelką cenę.

+ + +

Umowa ze wspomnianym diabłem porusza również kwestię tego, czy kino może produkować i prezentować obrazy Zagłady bez obscenicznych czy łamiących tabu. Czy jest tu zakaz robienia zdjęć? Czy dewastację można uwiecznić na zdjęciach i wyobrazić sobie?
Levinson nie zagłębia się tutaj głębiej, ale jego podejście pokazuje, że jest świadomy problemów. Czasami dotyka krawędzi spekulatywnej, ale dotyka jej tylko i nie więcej niż Spielberg w „Liście Schindlera”.

+ + +

Wyreżyserowany przez Levinsona hollywoodzki klasyk, thriller o przerażającej ewolucji „American Dream” – od więźnia w obozach koncentracyjnych do gwiazdy sportu –; Często dotykane granice melodramatu nie są przekraczane, a wszelkie „zestawy narzędzi Holokaustu” są dyskretnie unikane – a czasem radykalnie udaremniane przez hiperrealistyczne „złe” obrazy.

Oprócz aktorów, którzy są znakomici nawet w rolach drugoplanowych, wyróżnia się także oświetlenie i praca kamery George’a Steele’a. Pomimo tematyki, cyfrowe obrazy są nasycone nostalgicznym pięknem i tylko koneserzy potrafią je odróżnić od analogowych kolorów. Wszystko tchnie klimatem minionej epoki.

Tymczasem Barry Levinson poważnie podchodzi do tego filmu. Działając z wielką wprawą w połączeniu z wieloma innymi dziełami o Holokauście, czerpie własne aspekty ze swojej niezwykłej historii i poprzez boksera przeżywającego wspomnienie późnego włosko-amerykańskiego kina hollywoodzkiego – „Wściekły byk” Scorsese – z którym Levinson zawsze czuł opcjonalne powinowactwo.

Pod koniec filmu śpiewaka śpiewa „God Bless America” w jidysz. Chyba jedyny moment, w którym film zamienia się w komiks. Ale kto na świecie miałby do tego większe prawo niż ocaleni żydowscy, którym dano schronienie w Stanach Zjednoczonych. Po raz kolejny Levinson mówi poważnie.

Rudiger Suchland