UE faktycznie chciała pomóc Ukrainie, kiedy podniosła cła na tamtejsze zboże. Ten wielki gest szybko spotkał się z gniewem europejskich rolników.

Celem 27 państw członkowskich było wsparcie europejskiego „spichlerza”, gdy eksport stał się niemożliwy z powodu rosyjskiej blokady morskiej ukraińskich portów nad Morzem Czarnym. Nawet porozumienie zawarte później między Kijowem a Moskwą, zezwalające statkom na przepływanie, niewiele pomaga.

A teraz polityka Brukseli zaczyna się wycofywać, ponieważ rolnicy w Europie masowo cierpią z powodu dumpingu cenowego z powodu prawdziwego zalewu zboża z Ukrainy. Szczególnie ucierpieli członkowie z Europy Wschodniej, którzy teraz podjęli środki zaradcze i zablokowali import ukraińskiej pszenicy.

Spór trwa od końca ubiegłego roku. Fakt, że Polska, Węgry i Słowacja ustalają teraz własne warunki ekstradycji i odmawiają tranzytu przez swoje kraje, to kolejny poziom eskalacji.

Protesty chłopskie polskie i rumuńskie

„W zasadzie sytuacja zboża rozwija się od miesięcy” – powiedziała Tagesspiegel Olga Trofimcewa, specjalna ambasador ukraińskiego MSZ. „Na początku roku widzieliśmy, jak polscy i rumuńscy rolnicy protestowali, bo sytuacja jest dla nich trudna”. Ukraińska ekspertka mówi, że problemy nie wynikają tylko ze zboża pochodzącego z jej ojczyzny: „Ceny uderzają w cały rynek światowy”.

Jednocześnie Ukraina nie chce narażać swoich relacji z Europą. „Oczywiście bardzo zależy nam na tym, żeby nie stracić dobrych stosunków politycznych i gospodarczych z Unią Europejską, a zwłaszcza z krajami takimi jak Polska, które bardzo nam pomagają w wojnie” – zapewnia dyplomata.

Unia Europejska nie była gotowa na tak duże ilości zboża.

Olga TrofimcewaAmbasador Specjalny Ministerstwa Spraw Zagranicznych Ukrainy

Ukraińscy eksperci ostrzegali przed problemami logistycznymi z dostawami na terytorium Unii i przez terytorium Unii już w czerwcu 2022 r., kiedy to podniesiono cła importowe.

Unia Europejska nie była przygotowana na tak duże ilości zboża i dlatego nie mogła go dalej transportować. „Obecnie dzieje się wiele niekorzystnych rzeczy dla Ukrainy” – mówi Trofimcewa.

Po rozmowach z Ukrainą Polska ponownie zezwoliła na przewóz zboża przez swoje terytorium. Został wznowiony w piątek wieczorem.

Czy uda się znaleźć złoty środek?

Tymczasem pod naciskiem Polski i Węgier Unia Europejska przygotowuje się do wprowadzenia nadzwyczajnych ograniczeń w imporcie ukraińskiego zboża do pięciu państw członkowskich UE, donosi Financial Times. Jednak głosowanie w sprawie przedłużenia zwolnienia celnego dla produktów ukraińskich zostało przełożone.

Problem ten dotyczy również krajów tranzytowych, takich jak Słowacja i Rumunia, ponieważ ukraińskie produkty spodziewane są w krajach trzecich, takich jak Niemcy. „W takim razie bezpośredni import do Polski i na Węgry powinien być negocjowany osobno” – mówi Trofimcewa.

W przypadku Polski są to również zbliżające się wybory parlamentarne tej jesieni. Rządząca partia Prawo i Sprawiedliwość czerpie dużą część swojego elektoratu z obszarów wiejskich szczególnie dotkniętych stłoczeniem zboża.

Ale tranzyt lądowy to tylko część problemu. Główny problem leży w Morzu Czarnym.

Polityczne gry Putina i Erdogana

17 kwietnia wysoki przedstawiciel UE Josep Borrell potwierdził, że Rosja zablokowała około 50 statków towarowych przewożących ukraińskie zboże na Morzu Czarnym.

Dla Ukrainy umowa zbożowa z Rosją jest sposobem na przywrócenie dostaw na rynek międzynarodowy. Z drugiej strony Kreml przyjmuje zupełnie inne podejście.

„To okazja dla Rosji, by zwrócić się do społeczności międzynarodowej o zniesienie sankcji, zwłaszcza wobec rosyjskich banków, firm logistycznych i firm ubezpieczeniowych” – mówi Jewgienij Jaber, ekspert ds. Polityki zagranicznej Ukrainy w Radzie Atlantyckiej w Turcji.

Poza tym jest to okazja do szantażu. Regularnie przerywając dostawy zboża, Rosja prowokuje wahania cen na rynkach światowych. A potem oczywiście byłaby propaganda: „To część wojny toczonej nie tylko na polu bitwy, ale także w sferze informacyjnej”.

Jeśli chodzi o Inicjatywę Czarnomorską, Rosja zgodziła się na przedłużenie tylko o 60 dni, czyli o połowę mniej niż określono w umowie. Ten okres kończy się 18 maja.

„60 dni to już naruszenie umów, ponieważ umowa zbożowa jest bardzo jasna: istnieje wybór przedłużenia inicjatywy o 120 dni lub jej nieprzedłużenia. 60 dni to nielegalna i nielegalna opcja” – mówi Jewgenia Jaber .

Rosja zainwestowała w Erdogana dużo kapitału, zarówno politycznego, jak i finansowego.

Jewgienij JaberEkspert ukraińskiej polityki zagranicznej

Ponadto 14 maja w Turcji odbędą się wybory prezydenckie i parlamentarne, co również będzie miało wpływ na sytuację.

Rosja zainwestowała w Erdogana dużo kapitału, zarówno politycznego, jak i finansowego. Utrzymanie go u władzy jest korzystne dla Moskwy. „Jeśli nastąpi zmiana rządu, istniejące umowy mogą zostać wstrzymane.

Ale Türkiye naciska również na Rosję, aby rozszerzyła handel zbożem. „Dla Turcji najważniejsza jest kontynuacja korytarzy zbożowych: zarówno z ekonomicznego punktu widzenia, jak i jako sukces w polityce zagranicznej” – tłumaczy ekspert.

Ukraina liczy obecnie na wyważoną politykę UE. „Niestety, ukraińskie rolnictwo, a zwłaszcza jego producenci, cierpią z powodu tej sytuacji”, mówi Specjalny Ambasador Trofimcewa. Jednak skutki są bardziej niszczycielskie: „Ten kryzys zagraża rolnictwu na całym świecie”.