Koncepcja Międzymorza, jednostki współpracy regionalnej na obszarach między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym, została podjęta jeszcze w 1989 roku. Autor, Amerykanin polskiego pochodzenia, wylicza, co jeszcze trzeba zrobić, aby ta koncepcja odniosła sukces .

Ten artykuł został przetłumaczony na język angielski przez Marka Jana Chodakiewicza Suwerenność opublikowany. Aby przeczytać pełną angielską wersję na Sovereignty.pl, Kliknij tutaj.

Władimir Putin skomentował niedawno rzekome polskie plany związane z wojną na Ukrainie. Chodzi o odbudowę cesarstwa polskiego przenikanie. Międzymorze, czyli tereny między Bałtykiem, Czarnym Mieczem a Adriatykiem, pojawiło się po raz pierwszy za panowania dynastii Jagiellonów, wielkich książąt litewskich, którzy zostali królami Polski, w XV i XVI wieku. Po I wojnie światowej i rozpadzie imperiów rosyjskiego, austro-węgierskiego i prusko-niemieckiego na krótko odzyskał lokalne znaczenie. Wkrótce jednak został zmiażdżony przez III Rzeszę i Związek Radziecki.

Jednak po 1989 r. Międzymorze jako podmiot spółdzielczy, a nawet federalny odrodziło się zarówno w teorii, jak iw praktyce. Co można zrobić, żeby zadziałało? Musi istnieć regionalna solidarność. Wymaga to wszechstronnej integracji wszystkich zainteresowanych grup, także na poziomie oddolnym. Niektóre z tych procesów już się rozpoczęły dzięki i pomimo wojny na Ukrainie.

(…)

Po 1989 roku, kiedy kraje leżące między Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem odzyskały wolność, część powróciła do idei regionalnej jedności i współpracy. Samoistnie utworzyły się Trójkąt Wyszehradzki, później Czworokąt Wyszehradzki i wreszcie Grupa Wyszehradzka (Polska, Czechy, Węgry i Słowacja) oraz inne sojusze regionalne. Byli przytłoczeni wizją Unii Europejskiej, brakowało im własnej wizji i środków, choć serca mieli we właściwym miejscu.

Oczywiście Bruksela i Berlin od dawna podejrzliwie patrzą na alternatywne idee i struktury, takie jak Międzymorze, które można postrzegać jako konkurencję dla UE. Nie było więc pomocy w samodzielnym promowaniu rewitalizacji regionu.

Stany Zjednoczone trzymały się Unii Europejskiej, rozumianej przede wszystkim jako „Europa Zachodnia”. Do niedawna Waszyngton w dużej mierze ignorował przestrzeń poradziecką, w tym Międzymorze. NATO stanowiło wyjątek w usługach, jakie większość jego krajów zapewniała kierowanej przez Stany Zjednoczone „wojnie z terroryzmem”. Międzymorze stało się „nową Europą” w amerykańskim żargonie dyplomatycznym, choć na krótki czas.

Ta retoryczna technika służyła raczej pogardy zachodnioeuropejczykom, zwłaszcza Francuzom i Niemcom, niż długofalowej konstruktywnej polityce wobec krajów między Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem. Ameryka nadal postrzegała ten region przede wszystkim w kategoriach Brukseli, Berlina i Moskwy.

Zmieniło się to nieco w 2016 roku. Koncepcja międzymorza zaczyna zyskiwać na popularności w Białym Domu. Były dwa główne priorytety.

Po pierwsze, militarne wzmocnienie wschodniej flanki NATO przed spodziewaną rosyjską agresją pozwoliłoby Stanom Zjednoczonym przesunąć i skoncentrować swoje zasoby w regionie Pacyfiku, aby przeciwstawić się Chinom.

Po drugie, inwestowanie w infrastrukturę Międzymorza w celu stworzenia centrum energetycznego w Polsce, Chorwacji i Bułgarii, które musi być zaopatrywane w amerykański gaz i ropę, będzie najlepszym sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej i jej sąsiadów. Będzie to sytuacja korzystna dla wszystkich. Amerykanie zarobią, a Europejczycy zerwą zależność energetyczną od Rosji.

Niestety, po wyborach w 2020 r. nowe kierownictwo USA porzuciło ten plan. Waszyngton próbował uspokoić Niemcy i zbliżyć się do Moskwy. Jednak po tym, jak Kreml zarządził inwazję na Ukrainę w 2022 roku, obraz ponownie się zmienił.

Międzymorze znów ma się dobrze, ponieważ zapewnia amerykańską (i nie tylko) pomoc w prowadzeniu wojny na Ukrainie. Wiąże się to z pewnymi inwestycjami USA, zwłaszcza w sektorze wojskowym. To nie wystarczy dla regionu, a Białemu Domowi wyraźnie brakuje długoterminowej strategii.

Rządy Europy Środkowej i Wschodniej powinny skoncentrować się na wykorzystaniu sytuacji do przełożenia tego przelotnego zainteresowania militarnego na bardziej bezpieczne i inwestycyjne zobowiązania USA.

Wszystkie państwa narodowe w regionie powinny dążyć do zawarcia jak największej liczby umów dwustronnych ze Stanami Zjednoczonymi. Powinny one wykraczać poza wojsko i dotyczyć projektów handlowych, infrastrukturalnych i innych.

Ponadto kraje te powinny koordynować działania między sobą i działać jako blok, aby zachęcić Stany Zjednoczone do przyzwyczajenia się do traktowania go jako zjednoczonego podmiotu Międzymorza o wspólnych interesach. Obecnie nie jest konieczne uwzględnienie wszystkich krajów regionu, ale z czasem może to być bardzo skuteczne. Na przykład kraje bałtyckie mogą działać samodzielnie, przed Białym Domem, w sprawach, które tylko ich dotyczą. Jeśli jednak szerszy problem dotyczy nie tylko ich samych, powinni skontaktować się z Grupą Wyszehradzką, aby przyłączyć się do nich i nadać im większą wagę.

(…)

Istnieją pewne zachęcające sygnały, że na obszarze Międzymorza rozwinęła się solidarność. Na przykład kraje Europy Środkowej i Wschodniej w Brukseli z uporem nalegały na pociągnięcie do odpowiedzialności za komunistyczne masowe mordy i inne zbrodnie. Nie podoba się to wielu zachodnioeuropejskim lewicowcom i innym apologetom marksizmu, ale jak dotąd Blok Międzymorza utrzymał się w Parlamencie Europejskim.

Innym znakiem solidarności jest to, że ten sam blok w Unii Europejskiej jest proamerykański. Jest więc tylko jeden powód, by żałować brexitu: Wielka Brytania postąpiła tak samo, jak narody Międzymorza. Teraz Brytyjczyków już nie było, a Polacy i inni z Międzymorza nie byli już wystarczająco silni, aby zrównoważyć obecny antyatlantyk drużyny francusko-niemieckiej.

Jednak Brytyjczycy nadal są w NATO. Współpraca w ramach sojuszu powinna być jak najściślejsza. Żołnierze powinni zmieniać się w ramach szkoleń wojskowych i kulturowych. Miesięczny pobyt hiszpańskiego żołnierza w Estonii może pomóc mu zrozumieć niebezpieczeństwo rosyjskiego imperializmu. Wysłanie czeskiego strażnika granicznego do Portugalii uświadomiłoby mu niebezpieczeństwo niekontrolowanej imigracji z Trzeciego Świata.

Ogólnie rzecz biorąc, rządy Międzymorza mają pełne ręce roboty. A opinia publiczna? Nie powinni pozwolić, by ich wybrani politycy ukradli show. Głosowanie na polityków współpracujących z Międzymorzem to za mało. Obywatele muszą być nadal aktywni i rozszerzać swoją działalność na kilku płaszczyznach.

Po pierwsze, samorządy lokalne na poziomie wsi i miast muszą dotrzeć do swoich odpowiedników we wszystkich krajach Międzymorza i rozwinąć (lub wzmocnić) sieć siostrzanych miast i wsi.

Po drugie, lokalne izby handlowe, firmy i fabryki powinny pójść w ich ślady. Powinno to obejmować ogromne rządowe (lub prywatne – bardzo rzadkie w regionie) konglomeraty, a także małe firmy i wszystko pomiędzy. Jest to dobre dla gospodarki i dobre dla komunikacji międzyludzkiej.

Po trzecie, musi istnieć dyplomacja między ludźmi spoza rządu i przedsiębiorstw. Na przykład chorwaccy nauczyciele muszą podróżować na Łotwę, aby wymieniać się doświadczeniami. Węgierskie dzieci muszą brać udział w turniejach piłki nożnej szkół średnich w Bułgarii. Lokalnie będą przekazywane stypendia, abyś mógł studiować w Międzymorzu w dowolnym miejscu.

Te oddolne wysiłki mogą wkrótce przejść od działań lokalnych i dwustronnych do działań regionalnych i wielostronnych. Jednak szczególne relacje, które są nawiązywane na poziomie podstawowym między ludami Międzymorza, będą kontynuowane i rozkwitać. Komponent oddolny jest kluczowym czynnikiem wzmacniania solidarności regionalnej.

–

Tłumaczenie: Poczta Wyszehradzka