1. gazeta Fulda
2. Ekonomia polityki

kreatura: 05.06.2023Zaktualizowano: 05.06.2023 o 17:30

Komisja UE kontra Polska: W sporze o niezawisłość polskiego sądownictwa Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał przełomowe orzeczenie.

LUKSEMBURG – Polska poniosła ostateczną porażkę w sporze z Unią Europejską o niezależność sędziów w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości.

Polskie przepisy dotyczące reformy sądownictwa w 2019 r. naruszają prawo UE, ogłoszono orzeczenie. Tym samym sąd luksemburski uwzględnił pozew Komisji Unii Europejskiej. Chodziło o to, że polskie sądy nie mogą już badać prawa UE bez narażania się na postępowanie dyscyplinarne – albo że sędziowie będą musieli udzielać informacji o działalności politycznej.

Konserwatywny polski rząd narodowy od lat restrukturyzuje tamtejsze sądownictwo, pomimo międzynarodowej krytyki. Komisja Europejska kilkakrotnie skarżyła się na reformy. Europejski Trybunał Sprawiedliwości uchylił niektóre decyzje.

Niezawisłość sędziów może być zagrożona

Europejski Trybunał Sprawiedliwości w dużej mierze zgodził się obecnie z Komisją Unii Europejskiej. Polskie przepisy nie gwarantowały dostępu do niezawisłego i bezstronnego sądu. Obejmuje to możliwość sprawdzenia przez sądy krajowe, czy one same lub inne sądy spełniły ogólnounijne wymogi określone w prawie unijnym. Jeśli sędziowie zawsze muszą martwić się o to, czy zostaną pociągnięci do odpowiedzialności podczas stosowania prawa UE, może to podważyć ich niezawisłość. Fakt, że sędziowie muszą deklarować przynależność do stowarzyszenia lub partii oraz publikowanie wypowiedzi, narusza podstawowe prawo do poszanowania życia prywatnego.

Komisja Europejska z zadowoleniem przyjęła orzeczenie: „Dzisiaj jest ważny dzień dla przywrócenia niezależnego sądownictwa w Polsce” – powiedział komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders. Jako strażnik traktatów UE Komisja jest odpowiedzialna za monitorowanie przestrzegania prawa UE przez państwa. Niemcy są wielokrotnie pozywane przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości w celu wyegzekwowania zgodności z prawem UE. Stowarzyszenie Magistratów Niemieckich zinterpretowało orzeczenie jako „wyraźny apel polskiego rządu o ścisłe dostosowanie polskiego systemu prawnego do podstawowych wartości Unii Europejskiej”.

Krytyka z Polski

Zgodnie z oczekiwaniami, krytyka nadeszła z Polski. Werdyktu nie napisali sędziowie, tylko politycy. „To jawne naruszenie traktatów europejskich i naruszenie przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości uprawnień, których nie ma” – powiedział minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. „Nie ma na świecie kraju, w którym sędziowie mogliby kwestionować stanowisko innych sędziów”.

Orzeczenie ma również wpływ na zapłatę grzywny nałożonej wcześniej w postępowaniu uproszczonym. W toczącym się postępowaniu Polska została ukarana grzywną w wysokości 1 mln euro dziennie, ponieważ rząd w Warszawie nie wykonał wcześniejszych orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Obowiązek ten kończy się wraz z niniejszym przepisem; Polska musi jednak nadal płacić należne kary z przeszłości. Wiosną grzywna została zmniejszona o połowę, ponieważ rząd dokonał teraz pewnych zmian w reformie.

Jednak z punktu widzenia Unii Europejskiej zmiany te nie wystarczą. Oczekuje się już dalszych działań: w lutym Komisja Europejska po raz kolejny pozwała Polskę za naruszenie prawa UE przez polski Trybunał Konstytucyjny. Postępowanie jest delikatne dla Warszawy, bo w grę wchodzą teraz duże pieniądze: Komisja Europejska wstrzymuje kilka miliardów euro z Funduszu Rozwoju Korony dla Polski, ponieważ ma wątpliwości co do tamtejszego wymiaru sprawiedliwości. dpa