Rosyjska propaganda jest przeciwna „upadkowi moralności” oraz demokracji i wolności. Komunizm doprowadził do urynkowienia Moskwy.

Bosse, banał rosyjskiego szpiega Zdjęcie: Grand Find/Getty

Kiedy byliśmy dziećmi, najlepsze kryminały opowiadały o rosyjskich szpiegach. Różne filmy o Jamesie Bondzie, filmowe adaptacje powieści Johna le Carré – to wszystko bawiło, a jednocześnie informowało o zbiorowych niepokojach tamtych czasów. Po 1991 roku rosyjski szpieg zniknął ze zbiorowej wyobraźni jako motyw popkultury. Teraz wyszło na jaw, że polski sędzia Tomasz Szmydt uciekł na Białoruś i tam ubiegał się o azyl polityczny.

Swoją decyzję uzasadnił „sprzeciwem wobec polityki władz polskich”. Według niego Białoruś jest „krajem otwartym i przyjaznym”. Podczas gdy Szmydt odbywał tournée medialne po Białorusi, ludzie w Polsce są zrozpaczeni. Polski rząd każdego dnia jest zajęty wzmacnianiem granicy z Białorusią – niezależnie od tego, kto aktualnie sprawuje władzę. Fakt, że ktoś chce przekroczyć tę linię w przeciwnym kierunku, świadczy o tym, że mamy do czynienia ze przypadkiem szpiegostwa.

Jednak tutaj jest coś więcej. Najpierw w latach 2015–2023 Szmydt demonstrował powiązania z Centrum Prawa i Sprawiedliwości. W Polsce w Ministerstwie Sprawiedliwości działała nieformalna grupa prawników, która organizowała w mediach społecznościowych kampanie dyskredytujące prawników krytykujących łamanie prawa. Szmydt był częścią tej afery nienawiści.

Po drugie, co jest bardziej niepokojące, Polska omawia wpływy Rosji w skrajnym kontekście. PiS od lat oskarża Donalda Tuska o reprezentowanie rosyjskich interesów. Po zwycięstwie wyborczym Baracka Obamy w 2008 roku podobno nawoływał on do tzw. resetu stosunków ze Stanami Zjednoczonymi wobec Rosji. Tusk natomiast stawia ten sam zarzut wobec PiS. Podczas przemówienia w polskim parlamencie określił byłą partię rządzącą jako „płatnych zdrajców, sług Rosji”.

LGBT zamiast komunizmu

W polskiej debacie od lat krąży dowcip, że Rosjanie nie musieli werbować Polaków do szpiegostwa. Aby osłabić Polskę wystarczy głębsza polaryzacja polityczna. Z drugiej strony sprawa sędziego Szmydta pokazuje, że szpiedzy są otwarci i że w warunkach politycznej wrogości wobec drugiej strony politycznej partie są gotowe niemal na ślepo chronić swoich polityków.

W ten sposób buduje się prymitywna zależność: my chronimy Ciebie – Ty chronisz nas. To uprzedzenie jest niezgodne z lojalnością wobec własnego państwa. To dewaluuje sens polityki. Z historii XX wieku wiemy, że cyniczni szpiedzy zdarzają się zaskakująco rzadko. Z reguły potrzebny jest kamuflaż ideologiczny, aby łatwiej było przełknąć zdradę kraju i związaną z nią nagrodę.

Sprawa Szmydta pokazuje, jaką maskę ideologiczną nosi dziś rosyjski imperializm. To nie jest komunizm jak dawniej, ale konserwatywny, skrajny nacjonalizm. Nikt dzisiaj nie wspomina o Marksie i Leninie. Mówi się o „upadku moralnym Zachodu”, „zniszczeniu tradycyjnej rodziny”, „rządzie LGBT” i tak dalej.

Choć sprawa ucieczki Szmydta dotyczy Polski, to jej wymiar ideowy ma charakter globalny. Oczywiste jest, że Moskwa ma okazję zmylić umysły Zachodu – tak jak to kiedyś zrobiła z ideologią komunistyczną – i na pewno nie bez powodu.