Polska politolog Agnieszka Łada Koneva opowiada o przyczynach i motywacjach retoryki antyniemieckiej oraz jej konsekwencjach dla stosunków niemiecko-polskich.

ZDF: Rząd od wielu lat posługuje się antyniemiecką kartą, ale w tej kampanii wyborczej wydaje się to bardziej niż kiedykolwiek. Co się za tym kryje?

ZDF: Co PiS chce w ten sposób osiągnąć?

Łada-Convale: Kiedy PiS posługuje się retoryką antyniemiecką, chodzi przede wszystkim o zdobywanie punktów u siebie. Nie jest ważne, co myślą Niemcy i jakie to ma konsekwencje dla stosunków niemiecko-polskich. I odwrotnie, ludzie dużo myślą o polityce wewnętrznej. Przede wszystkim ludzie myślą tylko o krótkoterminowych konsekwencjach, a nie o tym, co to oznacza dla stosunków niemiecko-polskich w dłuższej perspektywie.

ZDF: Jakie będą konsekwencje?

Łada-Convale: Już teraz można zauważyć pewną utratę zaufania ze strony Niemiec. Nie można ufać ludziom, którzy posługują się taką antyniemiecką retoryką. Nie można ufać, jeśli coś przedyskutujesz i skonsultujesz ze stroną polską, a potem w polskich mediach usłyszysz coś innego, co strona polska przedstawia inaczej. Nie można sobie ufać ani konstruktywnie współpracować, jeśli słyszy się wyłącznie obelgi. Więc oczywiście ma to swoje konsekwencje.

Wielu urzędników, dyplomatów i polityków nie jest już zainteresowanych współpracą z Polską. Prawdopodobnie będą chcieli zrobić coś z innymi krajami. Dlatego też można spodziewać się mniejszej liczby inicjatyw niemiecko-polskich, choć dziś bardzo potrzebnych.

ZDF: Czy stosunki niemiecko-polskie osiągnęły najniższy poziom?

Łada-Convale: Jeśli patrzeć na stosunki niemiecko-polskie jedynie z poziomu politycznego, to już jest to najniższy punkt. Wiek związków jest bardzo zimny. Ale dzięki Bogu, relacje to nie tylko polityka. To także gospodarka, która nadal bardzo dobrze się rozwija. Trzeba jednak w tym miejscu powiedzieć, że niemieckie firmy monitorują antyniemiecką retorykę i są zaniepokojone. Ma to także konsekwencje dla niemiecko-polskiej gospodarki.

Ale stosunki niemiecko-polskie obejmują także społeczeństwo obywatelskie, partnerstwo miast i wymianę studencką. To wszystko ewoluuje. Ale zła atmosfera wokół Niemiec w Polsce jest oczywiście szkodliwa, także dla innych poziomów stosunków, i dlatego nie powinna być kontynuowana.

ZDF: Czy to wystąpienie wpływa na wizerunek Niemiec w Polsce?

Jest to namacalny rezultat ciągłego słuchania czegoś negatywnego, ale w rzeczywistości posiadania pozytywnych doświadczeń. Jeśli jednak ta retoryka będzie kontynuowana, sytuacja może szybko zmienić się na negatywną.

Wywiad przeprowadzono w studiu ZDF w Warszawie.