Nowa książka Rainera Zitelmanna „Nadejście smoka i orła białego. Jak narody wychodzą z ubóstwa” Poświęcony sukcesom gospodarczym Polski i Wietnamu. Jest to dzieło o charakterze pozytywnym – zamiast zwykłej, wyczerpującej krytyki kapitalizmu modeluje sukcesy reform gospodarki rynkowej. Tam, gdzie przedsiębiorcom pozwala się (do pewnego stopnia) swobodnie zmieniać i rządzić, gospodarka kwitnie, a dobrobyt wszystkich obywateli wzrasta.

Dla niektórych niemieckich obserwatorów może być zaskoczeniem, że Zeitelmann oprócz Wietnamu uwzględnił sąsiada NRD. Autor tych zdań, który od 2004 roku mieszka i pracuje w Polsce i dlatego chce skupić się na kartach książki Zitelmanna o Polsce, nie jest zdziwiony. Być świadkiem wzrostu gospodarczego kraju, którego wciąż jesteśmy świadkami, to przywilej. Powoduje to atmosferę pewności siebie. To jest sposób na życie.

Książka Zitelmanna jest warta przeczytania. Wiele fragmentów o Polsce jest napisanych w stylu reportażu, który oferuje relacje z pierwszej ręki i refleksje – zwłaszcza od Polaków – wystarczająco dużo miejsca na reportaż o warunkach w późnym PRL-u, pierwszych latach wolności i teraźniejszości Państwa Trzeciego . Republika.

Służy temu celowi, ponieważ przywołuje poczucie autentyczności i zawiera tak godne uwagi fragmenty, jak komunistyczny inspektor podatkowy próbujący eksmitować drobnych sklepikarzy z ulicy Obrońców Stalingradu w latach 50. na dźwięk „wyrobów czekoladopodobnych” Jeszcze bardziej destrukcyjny, bo można go ponownie przetłumaczyć jako „wyroby czekoladopodobne” i rodzi wszelkiego rodzaju plotki, ducha optymizmu po uchwaleniu w 1988 r. ustawy Wilczka, która stworzyła powszechna swoboda przedsiębiorczości.

Szczególnie życzliwe jest uznanie Zitelmanna dla dokonań Leszka Balcerowicza, twórcy polskich reform gospodarczych. Pod koniec sierpnia 1989 roku nowy polski premier Tadeusz Mazowiecki zapytał go, czy chce zostać Ludwigiem Erhardem.

Balcerovic przyjął wyzwanie i pokazał: „Co oczywiście nie dotyczy ekonomisty, a dobry instynkt polityczny podpowiedział mu: w burzliwej sytuacji jest bardzo krótki okres czasu na reformy”.

Z tego zrozumienia charakter reform, o których przy różnych okazjach mówili mi Polacy, wydaje się bardzo radykalny i zaskakujący. Popularny stał się termin „terapia szokowa”, którego używa również Zitelmann”, choć Balcerowicz zwraca uwagę, że słowo to już kojarzy się z negatywnym nastawieniem: „Sam termin terapia szokowa przeraża ludzi. właśnie w tym celu”.

Zitelmann podsumowuje: „Reformy Balcerowicza to jeden z największych sukcesów ostatnich 50 lat, porównywalny jedynie z sukcesami Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii, Ronalda Reagana w Stanach Zjednoczonych, reform Deng Xiaopinga w Chinach i reform Doi Moi w Wietnamie”. Nam.”

populizm ekonomiczny

Co przyniesie przyszłość? Zitelmann ostrzega przed ekonomicznym populizmem, ideami ludzi, „którzy nie mają pojęcia o ekonomii, ale dużo o tym, jak mobilizować ludzką zazdrość i lęki”. I słusznie, ponieważ pojawiają się niepokojące oznaki, takie jak ponowna nacjonalizacja, rosnąca inflacja i państwo opiekuńcze.

Rząd Prawa i Sprawiedliwości powinien być mniej określany przez mylący epitet „Narodowo-Konserwatysta”. Klasyfikacja jako „społeczno-chrześcijańska” mogłaby być bardziej realistyczna, ponieważ aspekty „społeczne” prowadzą do nieodpowiedzialności fiskalnej, a Zitelmann nie odnosi się do wyłaniania się klasy odbiorców pomocy publicznej, jak pokazano w słynnym tomie Essays (przetłumaczonym na język Nawiasem mówiąc, po polsku) „Życie na dnie” Theodore’a Dalrymple’a.

Jak narody wychodzą z ubóstwa?

Wietnam: Doi Mui – Wejście smoka

Nie ma sprzeciwu, gdy Zitelmann mówi, że ustawa PiS reprezentuje „lewicowe cele w polityce społecznej i gospodarczej”. Polityka rodzinna też, bo godna swojej nazwy konserwatywna polityka rodzinna nie może opierać się na państwowych płatnościach transferowych (w Polsce „500+”, wkrótce „800+”).

Na szczęście badania, których wynikami Zeitelmann kończy swoje uwagi o Polsce, pokazują, że Polacy są bardziej pozytywnie nastawieni do gospodarki rynkowej i przedsiębiorczej oraz wykazują znacznie niższy współczynnik zawiści społecznej niż Niemcy i inne narody Europy. Swoją drogą, najgorzej wypadli tutaj zwolennicy Prawa i Sprawiedliwości, którzy jak sami przyznają, potwierdzają czysto anegdotyczne doświadczenia audytora.

Ankiety Zitelmanna stanowią wznowienie jego badań empirycznych nad zazdrością, które opublikował w 2019 roku Społeczeństwo i jego bogactwo. Uprzedzenia na temat zazdroszczonej mniejszości z pewnością. Badania takie okazują się cenne, ponieważ dążą do empiryczności i nadają empiryzmowi to, co mu się należy. Takie pytania są często spychane w sferę niewiążących subiektywnych ocen i odrzucane, aby nigdy więcej się nie pojawiały.

Oczywiście, podobnie jak Wilhelmowi Roebke, można argumentować przeciwko Zitelmannowi, że jego podejście było zbyt skoncentrowane na ekonomii i polityce gospodarczej, a czynniki kulturowe brało pod uwagę tylko w niewielkim stopniu. Ale to nie ma znaczenia. Obserwacje Zitelmanna są wystarczająco pouczające i „konkretne” (empiryczne), aby mogły stać się samodzielne – a później można je połączyć w szersze i głębsze badanie w stylu Röpkego.

Carsten Dallmans jest doktorem filozofii i habilitowanym literaturoznawcą. Od 2004 roku mieszka i naucza w Polsce.

Rainera Zettlemanna Powstanie smoka i orła białego. Jak narody wychodzą z ubóstwa? FBV, 208 stron, 25,00 €.

Polecany przez Tichys Insight. Dostępne w sklepie Tichys Insight >>>