poniedziałek 11 października 2021

Kontrowersje wokół zmniejszonego finansowania
Polska i Węgry atakują UE na dworze

W oczach UE Węgry i Polska mają problem z praworządnością. Więc zmniejsza ich pieniądze. Stany złożyły teraz pozew w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości. Tymczasem jasne jest, że Polacy boją się opuścić UE.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w Luksemburgu zajmuje się nowymi ramami prawnymi UE w Polsce i na Węgrzech. Na początku rozmów Polska domagała się usunięcia mechanizmu, który pomagałby UE ograniczyć europejskie finanse w przypadku łamania praworządności przez państwa członkowskie. Biorąc pod uwagę toczące się batalie prawne między Waszym rządem a UE, dziesiątki tysięcy ludzi w całej Polsce pokazało w niedzielę wieczorem, że kraj powinien być w UE.

Przepis ustawy narusza umowy unijne – powiedziała na początku procesu polska prawniczka Sylvia Zirk. Węgierski powód Miklos Solten Fehr określił ten mechanizm jako zbędny, ponieważ „istniejący system prawny może chronić unijny budżet”. Prawodawcy UE odrzucili krytykę ze strony dwóch państw członkowskich UE.

Adwokat Thomas Lukacsi powiedział, że przepisy chronią budżet UE. Utrzymanie praworządności jest podstawowym wymogiem „dobrego zarządzania finansami”. Przez kilka miesięcy nie spodziewano się orzeczenia sądu luksemburskiego. Nowe praworządność UE obowiązuje od początku tego roku. Jednak państwa członkowskie UE zgodziły się poczekać na opinię ETS przed skorzystaniem z mechanizmu przez Komisję Europejską. Wywołało to krytykę w Parlamencie Europejskim. Zielony polityk europejski Francisco Brandner wezwał również Komisję Europejską do natychmiastowego wdrożenia ram prawnych, tak aby UE wreszcie miała w ręku ostry miecz, by bronić podstawowych wartości europejskich.

Pieczątki sądowe „Prawna elastyczność”

Rządy w Budapeszcie i Warszawie od lat są krytykowane za naruszanie praworządności. Przeciw obu krajom toczą się sprawy karne, które mogą doprowadzić do cofnięcia prawa do głosowania w UE. Jak dotąd nie doprowadziło to jednak do istotnych zmian kursu. W zeszłym tygodniu orzeczenie polskiego Sądu Najwyższego wywołało kontrowersje między Warszawą a Brukselą. Sąd Konstytucyjny w Warszawie zakwestionował prymat prawa unijnego nad prawem polskim, stwierdzając, że wiele artykułów traktatów unijnych było „niezgodnych” z konstytucją kraju. Eksperci mówili następnie o „elastyczności prawnej”.

Decyzja sądu nie jest ostateczna, dopóki rząd nie wyda jej oficjalnego wydania. W niedzielę wieczorem dziesiątki tysięcy ludzi w kilku polskich miastach protestowało przeciwko kontrowersyjnemu orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, że kraj powinien być w Unii Europejskiej. Były przewodniczący Rady UE Donald Tusk wezwał do protestów opozycyjne Forum Obywatelskie (PO). Przed morzem protestujących z flagami UE w Warszawie Tusk krzyczał: „Dziesiątki tysięcy ludzi w Warszawie i ponad 100 miast w Polsce protestowało przeciwko temu, co ten rząd robi naszej ojczyźnie”. Wezwał ludzi do „obrony europejskiej Polski”.

Protestujący rozświetlili starą Warszawę swoimi telefonami komórkowymi. Wielu odśpiewało polski hymn narodowy: „Zostajemy!” Według badań większość Polaków nadal popiera członków Unii Europejskiej. Sam rząd oficjalnie odrzucił wyjście z UE. Miejsce Polski w „rodzinie narodów europejskich” – podkreślił premier Mathews Moravici po orzeczeniu warszawskiego Trybunału Konstytucyjnego. Dodał, że Polska „nie może być traktowana jako kraj drugorzędny”.

Stosunki między Warszawą a Brukselą pogorszyły się od czasu dojścia do władzy prawicowo-nacjonalistycznej partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS) w 2015 roku. W centrum kontrowersji znajdują się promowane przez PIS reformy sądownictwa, które podważają niezawisłość i rozdział władzy sądownictwa z punktu widzenia UE. Komisja Europejska wszczęła już serię pozwów przeciwko Polsce w kwestiach prawnych. Minister spraw zagranicznych do tej pory wstrzymał łącznie 57 mld ப z funduszu pomocy Corona dla Polski. Warszawa będzie też codziennie karana milionami euro za zignorowanie orzeczenia ETS.