opinia

Wybory ogólne Historyczny punkt zwrotny w Polsce, ale na zwycięzców wyborów czekają trudne zadania

Kiedy europejscy historycy piszą historię lat dwudziestych XX wieku, nie można wykluczyć, że 15 października 2023 roku zajmie w niej ważne miejsce. Najprawdopodobniej jest to dzień, w którym rządząca od ośmiu lat Polską partia Prawo i Sprawiedliwość zobaczy… Straciła siły. Trzeba to przemyśleć bardzo ostrożnie – bo wyniki są jeszcze wstępne, ale też dlatego, że PiS ma podjąć próbę oddzielenia dysydentów od zwycięskiej trójki partii opozycyjnych. Gra jeszcze się nie skończyła. Jednak sondaże przeprowadzone po wyborach pokazują wyraźną i stabilną większość tej zjednoczonej opozycji, nawet jeśli PiS oficjalnie stanie się silniejszą siłą.

Ta zmiana władzy nie będzie miała charakteru historycznego, bo zastąpiona zostanie społecznie konserwatywna i częściowo nacjonalistyczna partia rządowa; Takie partie istnieją w wielu krajach Europy. Prawdziwe niebezpieczeństwo, jakie stwarzał PiS, polegało na tym, że systematycznie i celowo wbijał topór w kamień węgielny demokracji. Do Niezależność sądownictwa, wolność mediów i integralność procesu wyborczego. Rząd piątego pod względem liczby ludności kraju Unii Europejskiej dołączył do rosnącej międzynarodowej grupy nieliberałów, od Donalda Trumpa, przez Viktora Orbana, po Recepa Tayyipa Erdogana.

Dlatego porażka takiej partii jest zwycięstwem wszystkich Demokratów, zwłaszcza gdy ma miejsce w dużym i wpływowym państwie. Adam Mitchnik, założyciel „Gazety Wyborczej” i jeden z największych bojowników przeciwko represjom komunistycznym, ujął to już w przededniu wyborów: po raz kolejny, podobnie jak w 1989 r., krajem przewodzić będą Polacy. Walka o demokrację jako pierwsza zmęczy się jej stopniową erozją.

Cud w dniu wyborów

Fakt, że to wydarzenie miało miejsce, jest małym cudem. Polska telewizja państwowa zrobiła wszystko, co mogła, aby w trakcie kampanii wyborczej utrzymać lidera opozycji Donalda Tuska poza ekranami i zdyskredytować go. Ponadto PiS w dniu głosowania wziął udział w absurdalnym i nic nie znaczącym referendum, którego jedynym celem była mobilizacja wyborców o nastrojach nacjonalistycznych i ksenofobicznych. Powstaniu temu towarzyszyło powstanie liberalnej burżuazji, mieszkańców miast i Polaków pracujących za granicą – wszystkich, którzy nie chcieli już pozwolić na konfiskatę swobód demokratycznych, jakie zdobyli od 1989 r. Tak licznie poszli do urn. frekwencja wyborcza osiągnęła rekordowy poziom około 73 procent.

Dla potencjalnego przyszłego rządu pod przywództwem Tuska wieloletnie sukcesy PiS stanowią także wyraźne ostrzeżenie. Partia, jak wynikało także z jej występu w dniu wyborów, nie zadowalała się wzmacnianiem swojej władzy sztuczkami i kontrolą mediów. Ja też to zrobiłem – teraz W kwestiach gospodarczych – kierował się polityką, przez co przeciągnął na swoją stronę najbardziej zacofane części kraju. Polska południowo-wschodnia i wschodnia to tradycyjnie biedniejsze, ale też ogólnie obszary wiejskie. Jeśli pominąć rok koronny 2020, polska gospodarka odniosła imponujący sukces pod rządami PiS, ze stopami wzrostu wahającymi się od czterech do sześciu procent.

Filantropi społeczni

Wzrost ten nastąpił nie tylko w zamożnych miastach, ale także w regionach, gdzie ulice i domy wyglądają dziś czasami lepiej niż w strukturalnie słabych obszarach Niemiec. Podstawą były środki pochodzące z funduszy Unii Europejskiej. Ale co ważniejsze, proces redystrybucji PiS zapewnił napływ dużych ilości pieniędzy. Partia zapewniła hojny zasiłek na dziecko, z którego korzystały rodziny, podwoiła płacę minimalną i zmniejszyła obciążenie podatkowe osób o niskich dochodach.

Ten szeroko zakrojony program społeczny w niewielkim stopniu spowolnił polską gospodarkę, ale przyniósł dobrobyt i akceptację wśród dużych grup społeczeństwa. W PiS pojawiły się nawet głosy, które podczas wieczoru wyborczego pytały, czy ma sens umieszczanie rozwoju gospodarczego w centrum kampanii wyborczej, zamiast grzęźć w sporach kulturowych, antygermanizmie i teoriach spiskowych.

Dylemat Tuska

Stanowi to problem dla Tuska i jego potencjalnej koalicji: jeśli będzie chciał przywrócić w kraju demokrację, nie będzie mógł uniknąć kontynuowania, a może nawet rozszerzenia polityki społecznej swoich poprzedników. Rząd, który odejdzie od redystrybucji i ponownie skupi się na wzmacnianiu sił czysto rynkowych, może zyskać aplauz w dużych miastach, ale spotkać się z dezaprobatą w regionie. Nie w każdych wyborach liberalna burżuazja o wyższych dochodach może zostać zmobilizowana w takim stopniu, jak ma to miejsce w tych wyborach.

Ale jednocześnie Tusk będzie rządził w trudniejszym czasie niż lata dobrej koniunktury, które nastąpiły po koronakryzysie. Oczekuje się, że w tym roku wzrost gospodarczy w Polsce będzie słaby i wyniesie poniżej jednego procenta. Co gorsza, Polska w dużej mierze zależy od losów niemieckiej gospodarki, która znajduje się w recesji i w przyszłym roku będzie nadal rosła w anemicznym tempie. Niemcy są najważniejszym partnerem handlowym ze wszystkich; Średnie niemieckie firmy i duże korporacje zapewniają milionom polskich miejsc pracy. Jeśli te przedsiębiorstwa będą osiągać słabe wyniki, nie jest to dobry znak także dla sąsiedniego kraju.

Zatem, przynajmniej w krótkiej perspektywie, w Polsce będzie mniej środków do redystrybucji, co może szybko zmienić nastroje przeciwko potencjalnemu nowemu rządowi. Tusk odniósł bardzo ważne zwycięstwo. Ale prawdziwa praca zaczyna się dopiero teraz.