radiowy 1933, Kiedy Adolf Hitler doszedł do władzy w Niemczech, Z grubsza tym, czym dzisiaj jest Internet i media społecznościowe: są medium. Jednak odbiorniki są nadal bardzo drogie, często kosztują więcej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie.

Naziści wcześnie zdali sobie sprawę z ogromnego potencjału wpływania na ludność, jaki oferowały nadawanie, gdy znajdowało się w ich rękach. I wykorzystują go tak szybko, jak to możliwe Aby wpłynąć na blisko 70 milionów Niemców na ich korzyść.

Kilka tygodni po dojściu Hitlera do władzy minister propagandy Joseph Goebbels wymusił na takich firmach jak Telefunken, Loewe czy Blaupunkt oferowanie zestandaryzowanego taniego urządzenia, tzw. osobistego odbiornika, niezależnie od kosztów produkcji. Pierwszy model otrzymał oznaczenie VE (Personnel Receiver) 301 (od daty przejęcia władzy przez Hitlera 30 stycznia). Przy rządowej cenie 76 marek (dziś prawie 400 euro) urządzenie jest teraz dostępne dla większości gospodarstw domowych. W 1938 roku dodano „mały niemiecki odbiornik DKE 38”, znany jako „Goebbelsschnauze”.

Opłaty za nadawanie dla Ministerstwa Goebbelsa

Odbiornik został zaprezentowany publiczności podczas Wielkiej Niemieckiej Audycji Radiowej w Berlinie 18 sierpnia 1933 roku, podczas której sprzedano pierwsze 100 000 sztuk.

Sukces jest spektakularny. Na początku 1932 r. abonentów radia było cztery miliony, a do połowy 1939 r. liczba ta wzrosła ponad trzykrotnie. Miły efekt uboczny systemu: Zwiększa to również liczbę rodzin płacących opłaty. Aż do szczytu w 1943 roku było ich około 16 milionów płacących markę Rzeszy miesięcznie. Z kolei większość opłat za nadawanie programów płynęła do ministerstwa Goebbelsa, które prawie samofinansowało jego budżet.

Nie neutralna informacja, ale propaganda

Oczywiście można było wpływać na ludność tylko wtedy, gdy państwo nazistowskie ustalało program radiowy. I jak w każdej dyktaturze robi to w najdrobniejszych szczegółach, porównywalnych z dzisiejszą kontrolą państwa nad Internetem.

Stacje radiowe, początkowo niezależne, zostały zgrupowane pod parasolem Reichsrundfunkgesellschaft i umieszczone politycznie. Wszyscy menedżerowie oprócz jednego są zastępowani przez naśladowców. Już w marcu 1933 roku Goebbels powiedział dyrektorom, teraz lojalnym wobec linii: „Nie robimy z tego tajemnicy: radio jest nasze i nikogo innego. Oddamy radio na służbę naszej idei i żadnemu innemu pomysł powinien mieć tu coś do powiedzenia”.

Istnieją tylko dwa programy, Deutschlandsender i Bezirkssender. Transmisja rozpoczyna się piosenką „Heil Hitler”. Sam dyktator oczywiście często ma coś do powiedzenia. Dealerzy ogłaszają na plakatach: „Całe Niemcy słyszą Führera z ludowym przyjęciem”. Wszystkie główne przemówienia Hitlera są transmitowane w całości.

Rozrywka przeciwko złym wieściom

Propaganda radiowa nabrała szczególnego znaczenia wraz z wybuchem II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Muzyka marcowa zastąpiła muzykę taneczną, a z frontu nadawane były stałe – i coraz bardziej upiększane – relacje o sytuacji. Ale jest też mnóstwo rozrywki, która odwróci uwagę od poległych żołnierzy, bombardowań niemieckich miast i losu ludności cywilnej. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się zamówienie koncertowe Wehrmachtu, na którym gwiazdy rozrywki mają gwarantować dobry nastrój.

Najpóźniej od zajmowania się zgubionymi Bitwa pod Stalingradem na początku 1943 r Gdy klęska Rzeszy Niemieckiej stawała się coraz bardziej widoczna, radio miało zmieniać nastroje. W przemówieniu wygłoszonym w berlińskim Sportblast 18 lutego 1943 r. Goebbels retorycznie zapytał swoją publiczność: „Czy chcecie wojny totalnej? Czy chcecie jej, jeśli to konieczne, bardziej totalnej i radykalnej, niż możemy sobie wyobrazić?” — i za każdym razem dostajesz gromkie, entuzjastyczne brawa.

Wysokie kary za słuchanie zagranicznych kanałów

Ale prawdy nie da się ukryć. Niemcy uważają, że nazistowskiego radia jest coraz mniej. Zamiast tego wielu słucha zagranicznych „wrogich stacji”, takich jak niemieckojęzyczny serwis BBC – serwis, który jest surowo zabroniony pod groźbą surowych kar, z karą śmierci włącznie.

Thilo Wobst, który jako uczeń słuchał stacji zakazanych w czasie wojny, powiedział w „Portalu Współczesnych Świadków” Domu Historycznego Republiki Federalnej Niemiec: „Słyszeliśmy programy, ale nic nie mówiliśmy”.

Fałszywe wieści Do końca

Już na początku II wojny światowej radio odgrywało ważną rolę jako narzędzie propagandowe: 1 września 1939 r. Niemcy dowiedzieli się za pośrednictwem Radia Ludowego o rzekomym polskim ataku na radiostację Gliwice na Górnym Śląsku. Atak jest fałszywy, wiadomość Fałszywe wieści. Tego samego dnia Adolf Hitler powiedział swoim słuchaczom w radiu: „Dziś wieczorem po raz pierwszy Polska ostrzeliwała nasze ziemie, nawet z żołnierzy, którzy byli już regularnymi żołnierzami. Od 5:45 rano strzelali”.

I tak jak wojna zaczyna się od kłamstwa rozpowszechnianego w radiu, tak kłamstwo szerzy się tam do samego końca. Mówiono, że 1 maja 1945 r. Hitler, na swoim dowódczym stanowisku w Kancelarii Rzeszy, pogrążył się w walce o Niemcy do ostatniego tchnienia w antybolszewizmie. W rzeczywistości dyktator popełnił samobójstwo.

Kilka dni później wojna się skończyła, a wraz z nią nazistowska propaganda. Amerykański rząd wojskowy początkowo zakazał niemieckich audycji radiowych. W kolejnych latach alianci zachodni, USA, Wielka Brytania i Francja stworzyli nowe struktury nadawcze w Niemczech Zachodnich. Co jest dla nich bardzo ważne: Radio powinno być daleko od kraju. To musi być to samo Nigdy więcej w służbie żadnego rządu Włóżmy.