To była klasyczna kpina: „polska gospodarka” symbolizuje biedę, zamieszanie i nieefektywność. Berlin odniósł pierwsze wrażenie, że 30 lat temu było w tym coś więcej, kiedy do miasta przybyło wielu Polskich Fiatów, a ludzie na pustkowiach Potsdamer Platz sprzedawali ubrania, wódkę, kiełbaski czy kosze i wieczka. Dzięki złotowi, który jest praktycznie bezwartościowy w porównaniu do D-Mark, mogli szybko zarobić polską miesięczną pensję na giełdzie D-Mark. Jednak pod każdym względem było to dawno temu: Polska jest obecnie piątym co do wielkości partnerem handlowym Niemiec i czwartym co do wielkości w Berlinie. Stołeczna Izba Przemysłowo-Handlowa postrzega Polskę jako „filar stabilności” berlińskiej gospodarki w czasie kryzysu koronowego.

W 2020 roku polsko-niemiecka wymiana handlowa wyniosła około 123 miliardów euro, prawie trzykrotnie więcej niż rosyjsko-niemiecka i w porównaniu do niespełna czterech miliardów w 1990 roku wzrosła astronomicznie.

Pod względem wysyłek do Niemiec (z Polski o wartości 58,1 mld euro) więcej towarów pochodziło z Chin, Holandii i Stanów Zjednoczonych niż z Polski. Pod względem niemieckiego eksportu Polska zajęła szóste miejsce z wartością 64,7 mld euro. Włochy i Austria zostały wyprzedzone w 2020 roku.

To wydaje się cudem. Niemiecki ekonomista i ekspert prof. dr hab. Jednak od 1988 roku można było się domyślać, jakiego ożywienia przyniesie polska gospodarka – mówi Sebastian Płóciennik z Polskiego Instytutu Współpracy Międzynarodowej (PISM) w Warszawie. W tym czasie komunistyczny rząd otworzył granice na zachód, a ludzie zaczęli robić interesy na niemieckich „rynkach polskich”.

„W tym czasie pojawiła się jej energia przedsiębiorczości, a polskie rynki nie były przypadkiem.” Zaznacza jednak również, że nikt nie mógł przewidzieć rozwoju sytuacji w tamtym czasie, biorąc pod uwagę hiperinflację i chaotyczne niedobory polskiej gospodarki. Jako młody człowiek w Zielonej Górze również cieszył się z otwarcia, ale bez większych nadziei na szybkie uzdrowienie, które położyło kamień węgielny po upadku komunizmu brutalnymi liberalnymi reformami gospodarczymi.

Rozwijające się polsko-niemieckie stosunki handlowe zostały ożywione w 2004 r. wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, a stosunki między obydwoma krajami uległy dalszemu zacieśnieniu. Paradoksalnie kolejny boom przyszedł wraz z kryzysem finansowym 2008. Płóciennik: „Polska prawie na tym nie ucierpiała. Niemcy zobaczyli, że ich firmy szukają bezpiecznego miejsca do inwestowania i uznali Polskę za znacznie lepszą niż Europa Południowo-Wschodnia”. 5500 niemieckich firm na wschód od Odry Nicea.

Rozwój w Niemczech sprawił, że Polska okazała większy szacunek i nie była postrzegana jako kraj o niskich zarobkach. W Polsce natomiast był dumny z wykonanej ciężkiej pracy, reform i naszej elastyczności. Dynamiczne rynki, ze słabymi związkami, umowami krótkoterminowymi i wieloma fałszywymi samozatrudnionymi, miały społeczną cenę.

Bezrobocie gwałtownie spadło

Łatwiej było jednak znieść, gdy bezrobocie – raz na poziomie 20 proc. – systematycznie spadało: do 3,2 proc. w 2020 roku. Zmniejszyło to też liczbę Polaków szukających szczęścia i pracy w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Tymczasem sama Polska stała się krajem imigracyjnym dla swoich wschodnich sąsiadów.

Lekarz. Ewa Łabno-Falęcka, dyrektor ds. komunikacji w Mercedes-Benz Polska, ma podobne rzeczy do Płociennika, jeśli chodzi o rdzeń polskiego pochodzenia. W przeciwieństwie do NRD, Polska już przed 1989 rokiem posiadała sektor prywatny w handlu detalicznym i rolnictwie, a kiedy upadły bariery polityczne, mógł powstać zalew wszelkiego rodzaju małych prywatnych przedsiębiorstw.

Polacy jako całość są spragnieni sukcesu finansowego nawet ponad trzy dekady po upadku komunizmu. Polska ma też więcej możliwości pracy niż w przesyconym społeczeństwie niemieckim i więcej przestrzeni do kształtowania sytuacji. Polacy mało skupili się na państwie, od którego niczego nie oczekiwali ze względu na brak systemów zabezpieczenia społecznego.

Polska potrzebowała inwestycji zagranicznych. Obecny rząd był również „bardzo zorientowany na klienta”, gdy Daimler rozpoczął budowę fabryki silników w Jaworze na Dolnym Śląsku, w specjalnej strefie ekonomicznej na zachód od Wrocławia. Pomocne okazały się też władze regionalne – mówi Ewa Łabno-Falęcka: „Inwestorzy dobrze sobie radzą w Polsce”. Wbrew oczekiwaniom wykwalifikowana kadra znalazła się również na Dolnym Śląsku: „Polska wciąż oferuje stosunkowo dobrze wyszkolonych pracowników. Jednak szkolenie techniczne w gimnazjum pozostawia wiele do życzenia, ale jako pracodawca oferujemy szerokie możliwości szkoleniowe. zaawansowane”.

Mercedes-Benz otworzył także nowe możliwości przyciągnięcia pracowników – kobiet. Ponad 40 procent siły roboczej w Gower to kobiety, znacznie więcej niż jakakolwiek z ponad 30 fabryk samochodów Mercedesa na świecie, gdzie średnia wynosi 15 procent. Wiele kobiet zajmuje już stanowiska brygadzisty, a nawet brygadzisty. „W Industry 4.0 nie chodzi już o zapotrzebowanie na mięśnie, ale o wykorzystanie technologii cyfrowej”.

Polsko-niemiecka współpraca w firmach układa się dobrze, gdy Niemiecka Organizacja Pracy ma do czynienia z polskim podstępem – mówi były dyplomata, który od 15 lat mieszka w Niemczech i praktycznie nie widzi różnic w mentalności.

Mimo wszystkich sukcesów polsko-niemieckie relacje gospodarcze mogą potrzebować trzeciego ożywienia – mówi Sebastian Plosinic. Może to wynikać z pandemii wszystkich rzeczy Corona, jeśli względy związane z wielokrotnymi trudnościami w dostawie staną się rzeczywistością, na przykład sprowadzenie produkcji z powrotem do Europy z Azji.

Polska scena IT i gamingowa będzie się bardzo dobrze rozwijać. Na przykład Katarzyna Furmaniak założyła we Wrocławiu firmę informatyczną SMART-DE z partnerem w 2020 roku: „Z 26 dobrymi pracownikami tworzymy przede wszystkim indywidualne aplikacje AR-VR, aplikacje mobilne i webowe oraz szyte na miarę oprogramowanie dla klientów, przede wszystkim przemysł, motoryzacja i nieruchomości, służba zdrowia, edukacja i rozrywka. Wspiera nas firma informatyczna zatrudniająca 60 pracowników, co czyni nas bardziej odpornymi.”

Wyciągnęła wnioski ze swojego 21-letniego doświadczenia, w tym dziesięciu lat jako kierownik sprzedaży w branży metalowej z Niemcami: „Znam niemiecką mentalność, zwłaszcza w branży. Jest raczej konserwatywna, a rynek niemiecki nie jest łatwy. Ty potrzebują cierpliwości, aby zdobyć zaufanie do wiarygodności niemieckich firm.

Potem będzie można budować niemal przyjazne stosunki. Tymczasem dobrze sobie radzą z Niemcami i Austrią.

Doświadczenie z Niemiec pomaga w Polsce

Korzystne jest również to, że polscy pracownicy, tacy jak ich partner biznesowy BMW, mają doświadczenie z Niemiec, gdzie branża jest bardziej rozwinięta niż Polska.

W relacjach biznesowych Polacy niosą ze sobą chęć rozwiązywania złożonych problemów: „Cieszymy się z wyzwań”. Potem przychodzi słowo, którego Polusinic i Shabno Valschka wielokrotnie używali: „Jesteśmy odporni”.

Jednak część polskiego udziału w Niemczech również zawiedzie. Brak kapitału powoduje, że polskie firmy chcą bardzo szybkich wyników, aby szybko zarobić. Formaniac: „Więc naciskasz zbyt mocno, zanim zostaniesz uznany za równego partnera”.

Płóciennik też nie maluje sytuacji na różowo: niemieckie inwestycje w wysokości 36 mld euro w Polsce są ledwo porównywalne z 1,5 mld euro polskich w Niemczech. To podsyca częściowo polityczną debatę na temat asymetrii w stosunkach dwustronnych.

Zależność od Niemiec jest czasami postrzegana pod innym kątem. Jeśli siła innowacji w Niemczech spadnie, jak to się często mówi, a Stany Zjednoczone i Chiny opuszczą kraj, będzie to miało natychmiastowe negatywne konsekwencje dla Polski. Opinia nie podzielana przez Ewę Łabno-Falęcką. Polska jest prężna iw 1990 roku przesunęła swoje stosunki gospodarcze o 180 stopni ze Związku Radzieckiego na Europę Zachodnią.

Zdaniem Płóciennika to, co dziś naprawdę zanieczyszcza współpracę, to polityka. Rosyjsko-niemiecki gazociąg Nord Stream 2 na Bałtyku, który poza Niemcami i Rosją nie ma prawdziwych przyjaciół, a szczególnie jest mocno odrzucany w Europie Środkowo-Wschodniej, jest „katastrofą” dla relacji polsko-niemieckich.

Spory o praworządność i kwestia reparacji nie ułatwiają i tak już napiętych stosunków między Polską a Niemcami.

W swoim oddziale zauważa, że ​​szczególnie młodzi politolodzy w Polsce nie ufają Niemcom. Z drugiej strony widzi w Niemczech malejące zainteresowanie i obojętność wobec polskich zastrzeżeń. Ponadto od dwóch lat nie odbyły się wspólne konsultacje rządowe.

Dobrze byłoby, gdyby niemieckie firmy z większą liczbą ośrodków badawczych wzmocniły siłę innowacyjną Polski i gdyby oba kraje mogły uzgodnić duży, prestiżowy wspólny projekt, tak jak zrobiły to np. Niemcy i Francja z Airbusem. Póciennik głośno wierzy, że może to być np. kolej dużych prędkości z Kijowa przez Warszawę i z Berlina do Paryża.