DNakłanianie to mistyfikacja. 15 sierpnia 1920 r. niemieckie gazety donosiły, że oddziały Armii Czerwonej zdobyły Warszawę, stolicę Polski. Napięta sytuacja na Górnym Śląsku, w południowo-wschodniej części historycznego regionu Śląska wokół Oppeln i Kattowitz, niezwykle zróżnicowanego etnicznie, wystarczyła, aby ten tlący się konflikt otwarcie wybuchł.
16 sierpnia Wojsko Polskie rozpoczęło ostatecznie udaną kontrofensywę. Zanim jednak wieści o tym dotarły do Górnego Śląska, proniemieckie milicje już tam zaczęły buntować się, przewidując rychły upadek znienawidzonego przez nich polskiego państwa narodowego.
Pocztówka obrazkowa z Katowic 1920
Źródło: Image-Alliance / AK-Images
Zaatakowana została także siedziba przedstawiciela Francji w Katowicach; Uchodził za wroga, ponieważ jednym z jego zadań było przygotowanie referendum w sprawie podziału Górnego Śląska na część niemiecką i polską. Jego siły bezpieczeństwa walczyły, zabijając do dziesięciu napastników i przypadkowych osób. W „reakcji” na to tłum pobił na śmierć znanego polskiego lekarza Andrzeja Mielęckiego; Miał za zadanie opatrywać rannych Niemców.
W rezultacie w nocy z 18 na 19 sierpnia siły propolskie postanowiły zaryzykować drugie powstanie. Pierwsza próba przejęcia władzy na Górnym Śląsku, stwarzająca warunki do przyłączenia się do odradzającej się Polski, zakończyła się niepowodzeniem niemal dokładnie rok wcześniej. Już wtedy podżegano do gwałtownych ataków – a dokładniej przeciwko strajkującym polskim robotnikom w kopalni Myslowitz, które doprowadziły do (co najmniej) dziesięciu ofiar śmiertelnych.
Podobnie jak 1919 przywódca nowego, II powstania śląskiego Alfons Zgrzebniok (1891-1937). 28-latek pochodzi z zagorzałej propolskiej rodziny. Dorastając jako najstarszy syn w rodzinie z trzema braćmi i pięcioma siostrami, jego przejście do (niemieckojęzycznego) gimnazjum na pruskim Śląsku prawie się nie powiodło z powodu niewystarczającej znajomości języka niemieckiego. Dopiero po roku nauczania mógł wstąpić do liceum w Rasipore (Ratipore). Tam został prawie wydalony z powodu swoich polskich przekonań nacjonalistycznych.
Alphonse Skrzepniok (1891–1937) w mundurze kapitana armii polskiej
Źródło: Wikimedia / Domena publiczna
Przezwyciężył to iw 1909 zdał maturę. Alphonse jako pierwszy w rodzinie uczęszczał na pobliski uniwersytet Uniwersytet Wrocławski (Rokla). Pozostał wierny swoim wewnętrznym przekonaniom i wstąpił do tajnej organizacji nacjonalistycznej, która dążyła do pokojowego przebudzenia państwa polskiego.
W sierpniu 1914 został powołany do armii pruskiej i przez następne cztery lata walczył zarówno w okopach na froncie zachodnim, jak i w wojnie mobilnej na wschodzie. Został trzykrotnie ranny i awansował z szeregowca na porucznika, co jest rzadkim wyczynem. Tuż po zakończeniu wojny ostatecznie stanął po stronie Polskiego Ruchu Narodowego. Posługując się taktyką, pozyskiwał broń z niemieckich zapasów i organizował grupy zadaniowe.
Ale kilka dni później niemieckie jednostki, składające się głównie z Freikorps oficjalnie rozwiązanych, ale wciąż aktywnych żołnierzy pierwszej linii, zmiażdżyły rebeliantów. Jednak według bardziej niejasnych szacunków, w 1919 r. pod dowództwem Zgrzebnioka około 23 000 „buntowników” (określenie powszechnie używane) stanęło na Śląsku wobec około 35 000 uzbrojonych Niemców.
Most kolejowy wysadzony podczas II powstania śląskiego
Źródło: Film Alliance / AK-Films
Rok później buntowników jest bardzo niewielu. Ale tym razem koniec wojny, ponownie koordynowany przez Alphonse’a Skrzepnioka ze strony polskiej, był dla nich bardzo udany. Ponieważ pięć dni później zdominowana przez Francuzów Komisja Tymczasowa zmusiła jednostki niemieckie do mobilizacji. Nie naruszając obiecanego referendum, Zgrzebniok zakończył wszelkie brutalne działania. Jako nowe siły bezpieczeństwa utworzono mieszaną niemiecko-polską „policję wyborczą”, która faktycznie zapewniała pokój na Górnym Śląsku do marca 1921 r.
Zgodnie z polską tradycją, II Powstanie Śląskie z 1920 r., w którym zginęło co najmniej 35 osób, a kilkaset zostało rannych, było jedną z najbardziej udanych akcji w ramach tworzenia państwa narodowego w latach 1918-1921. Musisz się podzielić.
W III powstaniu śląskim po referendum w marcu 1921 r. Zgrzebniok znów działał, tym razem jako naczelny wódz powstańców. Po niesatysfakcjonującym, ale pomyślnym dla Polski wyniku rozbioru Górnego Śląska na wschód od Buthen (Pydom) i Hindenburg OS (Jabrz), 31-latek przez kilka lat pracował jako nauczyciel.
Najwyraźniej to go nie satysfakcjonowało, bo porzucił szkołę i ponownie zaczął działać na różnych stanowiskach na rzecz polskich spraw nacjonalistycznych, m.in. jako oficer wywiadu. Gdańsk to wolne miasto (Gdańsk). Alphonse Skrzepniok zmarł na początku 1937 roku w wieku 45 lat. Odsłonięcie jego tablicy, zapowiedziane 3 września 1939 r., nie nastąpiło przez ponad pół wieku, 20 kwietnia 1992 r.
„Historia świata” można również znaleźć na Facebooku. Cieszymy się z opcji.
