DW: Według oczekiwań Polska może przetrwać kryzys koronowy lepiej niż wszystkie kraje UE. Tak myślisz?

Jadwiga Emelowicz: Jeśli jest kompletna Kraje i sektory gospodarki W czasie kwarantanny żadne narzędzie, ani polityka fiskalna, ani pieniężna, nie będzie w stanie nic zmienić. Pierwsze dane na temat tego, jak polska gospodarka przetrwa ten trudny okres, napawają jednak optymizmem. Po pierwszych tygodniach „zamrożenia” zakładaliśmy, że stopa bezrobocia wzrośnie do znacznie wyższego poziomu. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że w obliczu korony żyjemy w stanie skrajnej niepewności. Wydaje się jednak, że gospodarka, która w dużym stopniu opiera się na małych i średnich przedsiębiorstwach i której podstawą jest rynek wewnętrzny, udowodniła swoją wartość w czasie kryzysu.

Powiedział pan kiedyś, że Polska może zyskać na kryzysie. Czy to nadal aktualne?

O ile wcześniej ruch antyglobalistyczny był ruchem społecznym na marginesie życia politycznego, dziś mają miejsce prawdziwe procesy deglobalizacji. Jednym z pierwszych zdań nowych planów odbudowy zaproponowanych przez Komisję Europejską jest konieczność przedefiniowania bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo nie ogranicza się do kwestii wojskowych, fizycznych, naftowych i gazowych, ale, jak teraz widzimy, obejmuje również środki ochrony, odzież ochronną i środki dezynfekcyjne, których produkcję na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci stopniowo przenosiliśmy poza Europę. Odbudowa lokalnych łańcuchów wartości będzie znakiem rozpoznawczym na co najmniej najbliższe dziesięć lat. Tutaj mamy swoje umiejętności. W Polsce działa wielu podwykonawców branży samochodowej czy meblarskiej, którzy produkują głównie na rynek niemiecki. Nasi informatycy pracują na wielu rynkach na całym świecie.

„Deglobalizacja” oznacza upadek Chin i wzrost Niemiec – czy bez Niemiec?

Na początku epidemii mówiono, że ze względu na kwarantannę w Polsce będzie brakować żywności. Ale Polska jest jednym z największych producentów żywności w Europie. 85 proc. żywności znajdującej się na polskim rynku jest produkowane w Polsce. Mamy cały łańcuch, od pola do stołu. Ale w tym czasie otrzymaliśmy telefony z Portugalii, gdzie rynek żywności jest uzależniony od importu, z pytaniem, ile możemy dostarczyć.

Pytają, czy to będzie tylko Polska. Nie, ponieważ na nie patrzymy Wypowiedzi Macrona i Merkel Albo mój kolega Altmaier, który również mówi, że chcemy zobaczyć, które sektory możemy przywrócić: Cel i cel Unii Europejskiej nabierają nowego znaczenia.

Planowane jest otwarcie ostrożnych granic

Granica Polski jest w dalszym ciągu trudna do przekroczenia. Z Twojego doświadczenia, jak bardzo zaszkodziło to gospodarce?

Wielu pracowników z terenów przygranicznych, którzy pracowali w Niemczech, Czechach czy na Litwie, zgłosiło się do naszego ministerstwa i straciło pracę. Teraz zaczyna się sezon na pracowników sezonowych. Zamknięte granice są dużym problemem, szczególnie dla krajów, w których turystyka jest ważną gałęzią przemysłu. Rozważamy otwarcie około 15 czerwca, ale należy to zrobić z zachowaniem szczególnej ostrożności, dystansu społecznego, ochrony twarzy i testów.

Czy nie jest możliwe, że turystyka w Polsce, ze wszystkimi jej piaszczystymi plażami i jeziorami, będzie największym zwycięzcą kryzysu, przyciągając tych wszystkich Niemców, którzy wolą nie podróżować samolotem na południe?

Branża turystyczna z dużym zainteresowaniem monitoruje sytuację i nie może się doczekać wakacji, które będą inne niż dotychczas. Wielu Polaków zrezygnowało z wyjazdów zagranicznych. Udział przemysłu w PKB wzrósł z 6 do 12 proc.

Z drugiej strony w pierwszych tygodniach szczególnie ucierpiała turystyka i gastronomia. Ale teraz branża mówi nam, że obecnie trudniej jest o mieszkanie na okres letni.

Z obozu rządowego usłyszał, że tylko państwo narodowe jest w stanie chronić obywateli w czasach kryzysu. Czy zgadzasz się, że Europa poniosła porażkę w walce z tą epidemią?

Powiedziałbym, że kiedy zaczął się kryzys, kraje zareagowały jako pierwsze. Reakcja Komisji Europejskiej była spóźniona. Największa krytyka instytucji europejskich przyszła z Europy Południowej i wynikała z poczucia pozostawienia samym sobie.

Kryzys szansą dla „projektu europejskiego”

Kryzys ten stanowi jednak także nową szansę dla społeczeństwa europejskiego. Od samego początku obywatele państw członkowskich trzymają się obietnicy postępu. Całe pokolenia uwierzyły w pogląd, że moja grupa wiekowa będzie w lepszej sytuacji niż pokolenie moich rodziców. Moim zdaniem było to przełamane już przed pandemią. Przychodzą mi na myśl takie objawy, jak protesty „żółtych kamizelek” czy wybory stanowe w Niemczech.

Musimy zacząć myśleć o „projektie europejskim” nie tylko w kategoriach ekonomicznych. Jeśli będziemy spać i budzić się myśląc tylko o tym, obywatele państw członkowskich w czasie kryzysu gospodarczego od razu powiedzą: Unia Europejska nie jest nam już potrzebna. Unia Europejska, bo tak jak my, nie gwarantuje bezpieczeństwa gospodarczego. Polacy uważają, że ta unia to coś więcej niż tylko PKB czy Europejski Bank Inwestycyjny.

To ciekawe, co mówisz. Na przykład często słyszymy w Niemczech: Polaków interesują tylko unijne pieniądze…

Jest to całkowicie błędny stereotyp, ale wynika także ze stanowiska Komisji Europejskiej. Wystarczy spojrzeć na wymagania klasyfikacyjne dla każdej inwestycji w UE. Europa zredukowała się do marki „wspieranej unijnymi pieniędzmi”.

W badaniach prowadzonych na początku transformacji Stany Zjednoczone przez długi czas wymieniane były jako najważniejszy przyjaciel Polski. Bardzo się to zmieniło wśród młodszego pokolenia w Polsce. Nie patrzymy więc na Europę jak na rezerwację.

Koalicja Zjednoczonej Prawicy: różne punkty widzenia, ale wspólne podstawowe wartości

Ich grupa polityczna Virglich jest umiarkowaną gałęzią frakcji rządowej. Twój wizerunek i zachowanie podczas wywiadu różnią się od Twoich kolegów z PiS. Lider Waszej partii Jarosław Gowin podczas głosowania nad reformą sądownictwa okazał się zaniepokojony i napisał listy protestacyjne do Trojki (piosenka krytykująca Kaczyńskiego zniknęła z popularnej audycji państwowego radia, przyp. red.). Ale jaki ostatecznie masz wpływ?

W koalicjach rządzących na całym świecie występują tarcia. Nie tylko pomiędzy CDU a CSU, ale nawet w samej CDU mamy pewne skrzydła, które nawet teraz w czasie pandemii mają odmienne poglądy na temat zastoju w gospodarce. To zupełnie naturalne, że tworzymy teraz blok „Zjednoczonej Prawicy” i mamy odmienne poglądy.

Ale nie bylibyśmy w tym rządzie, gdybyśmy nie zgodzili się na podstawowe wartości i zasady. Zdecydowanie jesteśmy liberalnym skrzydłem tego prawicowego namiotu i zdecydowanie jesteśmy potrzebni. Jeśli chcemy wygrać wybory, potrzebujemy więcej niż 50%, a na to wyborcy PiS nie wystarczą.

Wywiad przeprowadzili Magdalena Gozdz (DW) i Jan Palukat (ARD Studio Warszawa).

Jadwiga Emiliewicz (ur. 1974 w Krakowie) jest ministrem rozwoju gospodarczego od 2019 r., a od kwietnia 2020 r. wicepremierem RP w drugim rządzie Mateusza Morawieckiego. W jego pierwszym rządzie (2018-2019) była ministrem przedsiębiorczości i technologii. Jest doktorem nauk politycznych, stypendystką Oksfordu oraz wiceprzewodniczącą prawicowo-liberalnej partii Porozumienie, która tworzy w Polsce konserwatywny rząd koalicyjny z PiS i Polska Solidarność jako „Zjednoczoną Prawicą”.