Cztery godziny jazdy samochodem od granicy z Niemcami znajduje się Jura Krakowsko-Częstochowska – jeden z najpiękniejszych regionów Europy Środkowej. Jego krajobraz tworzy połączenie wspaniałej scenerii i architektury. Fantazyjne białe ściany skalne i kaniony przypominające kaniony o głębokości do 100 metrów zostały utworzone przez naturę przez tysiące lat. Jednak wiele pałaców w regionie zostało zbudowanych rękami ludzkimi i w większości zachowały się jedynie jako ruiny.

Obszar ma około 80 km długości i 20 km szerokości i – jak mówi Rafas Rebis z Federacji Gmin Jura – jest wyjątkowy nie tylko w skali Polski, ale i Europy: „Skały wapienne powstały około 150 milionów lat temu. Kiedy tam było tu ciepłe morze, podobny obszar można znaleźć tylko we Francji. Obszar ten jest reklamowany w broszurach turystycznych jako raj dla miłośników pieszych wędrówek.

Ale tylko ci, którzy kochają adrenalinę, poczują się w tej okolicy jak w domu. „Każdy znajdzie tu coś dla siebie” – mówi Rebis. „Posiadamy gęstą sieć szlaków pieszych i rowerowych, a w ostatnich latach wzrosła liczba wycieczek wiosłowych i lotów na paralotniach. Wśród wielu czynników szczególnie atrakcyjna jest jedna rzecz: większość zabytków i widoków jest łatwo dostępna. można dojść z parkingów „zwykle po krótkim spacerze” – powiedział pracownik Stowarzyszenia Gmin Jura.

Cestozoa to najbardziej na północ wysunięty punkt Jury. Miejscowy cel pielgrzymkowy w Klarenbergu (Jasna Góra) znany jest daleko poza granicami Polski. Jednak przewodniki turystyczne rzadko wspominają o tym, że u bram tego 200-tysięcznego miasta leży odległy odcinek niskiego pasma górskiego z białymi skałami. Częstochowa (nie mylić z Olsztynem/Allensteinem, większym miastem w północnej Polsce) jest rzut beretem od olsztyńskiego zamku, który zdaje się wtapiać się w strome klify, zaostrzając apetyt.

Zamków Jury Krakowsko-Częstochowskiej w żadnym wypadku nie należy postrzegać jedynie jako malowniczego dodatku do krajobrazu. Często można odnieść wrażenie, że wyroby wapienne współgrają z białymi skałami, na których stoją. Często na pierwszy rzut oka nie da się rozpoznać, co jest dziełem natury, a co dziełem rąk ludzkich.

Pomiędzy dwoma miastami, od których pochodzi nazwa regionu, znajduje się około piętnastu zamków Adlerhorst, zwanych tak ze względu na ich położenie i konstrukcję. Przyłączyli się do Czech z Księstwami Śląskimi, które graniczyły z Polską 600–700 lat temu.

Z nielicznymi wyjątkami zamki uległy zniszczeniu podczas II wojny północnej w XVII wieku, zwanej w Polsce „powodzią szwedzką”. Choć niektórym może się to wydawać niemal bluźniercze, od czasu do czasu można usłyszeć myśl, że Szwedzi mogli wyświadczyć regionowi przysługę, dokonując ich zniszczenia, gdyż zamki nie wydawałyby się tak piękne i tajemnicze, gdyby pozostały nienaruszone.

Jarosław Lasecki, biznesmen i były senator RP, nie podzielał tego poglądu. Dlatego też zdecydował się na odbudowę jednego z zamków Adlerhorst – co początkowo wywołało kontrowersje. „Oczywiście były dyskusje, bo niektórzy chcą widzieć wszystkie polskie zamki jako ruiny. Ja jednak mam odmienne zdanie. Pozostawienie w ruinie obiektu tak ważnego dla polskiej kultury mówi w pewnym sensie okupant. Ktoś, kto zniszczył to z szacunku.”

Według Laseckiego proces zatwierdzania jest długi. Dziesiątki naukowców skomentowało jego plan renowacji. Ponadto odbudowę poprzedziły szeroko zakrojone wykopaliska archeologiczne.

„Jestem bardzo zadowolony z wyniku, cieszymy się, że możemy gościć w Popolis 200 000 gości rocznie” – wyjaśnia Lasecki. Po udanej renowacji Bopolis, obecnie odnawiane są ruiny podwójnej twierdzy Mirov. W przyszłości będzie dostępny dla publiczności.

Na pomysł odbudowy fortu ochrogenicznego nikt jednak nie wpadł. W formie pozostawionej przez żołnierzy szwedzkich w XVII wieku zespół jest jednym z największych zabytków regionu, ale także znanym w całej Polsce symbolem Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Wraz ze szczególnie wysokimi i często dziwnie ukształtowanymi skałami w swoim otoczeniu tworzy wyjątkową grupę, do której w równym stopniu przyczynił się człowiek i przyroda. Jeśli chcesz doświadczyć Ogrodzieńca takim, jakim jest, możesz zobaczyć zamek takim, jakim jest, w znanej na całym świecie grze komputerowej Minecraft. Jako spoiler, jest to jeden z zestawów do serialu Netflixa „Wiedźmin”.

Podróżując po Jurze należy być przygotowanym na niespodzianki. Po chwili przyzwyczajenia się do wznoszących się ku niebu skalnych ścian, nagle znajdujesz się na nieoczekiwanej pustyni w środku Europy. Na zachód od miasta powiatowego Olkusz leży Pustynia Błędowska, która powstała tysiące lat temu w wyniku topnienia lodowców. Obecną formę uzyskał jednak w wyniku działalności górniczej prowadzonej w późnym średniowieczu. Kilka dekad temu można było tam nawet doświadczyć burz piaskowych i cudów. Jednak ostatnio polskiej „Saharze” grozi kurczenie się i przekształcenie w las.

W przeciwieństwie do Jury Kraków nie potrzebuje reklamy. Dawna stolica Polski, znana z imponujących zabytków architektury, co roku przyciąga miliony turystów. Większość z nich koncentruje się w mieście, co jest zrozumiałe. Tracą jednak w ten sposób naturalne piękno, jakie można znaleźć na północy: cały zespół dobrze zagospodarowanych dolin (Dolinki Krakowskie), z których część jest odpowiednia dla rodzin z wózkami, co jest wszędzie indziej. Jura Krakowsko-Częstochowska usiana jest białymi wapiennymi klifami. Ich urozmaicony krajobraz może być powodem do przedłużenia pobytu w Krakowie przynajmniej o jeden dzień.