Czerwone, oślepiające światła, koła, kanciaste kształty: film otwiera się pełną parą, podczas występu cyrkowego, na ringu. Bohater nie zdaje sobie sprawy, co się z nim dzieje, ale musi to przetrwać. Młoda kobieta, która pozwala mu wykonywać sztuczki, jest wobec niego czuła i zapewnia mu pieszczoty i marchewki. Ale pierścień, cyrk, spektakl – wszystko to należy do świata ludzi. On, osioł imieniem Eo, nie może z tym nic zrobić.

Wtedy cyrk bankrutuje, Eo zostaje sprzedany i rozpoczyna się długa i surrealistyczna podróż zwierzęcia, którą Jerzy Skolemowski śledzi w swoim pięknym filmie „Eo”. W tym roku brał udział w konkursie Festiwalu Filmowego w Cannes, gdzie słynny polski reżyser Skolimowski zasłużył na Nagrodę Jury. Główny aktor imieniem Taco, który zatriumfował nad wszystkimi innymi kandydatami w wyborze osłów, wyszedł z pustymi rękami, podobnie jak jego pięć par osłów, których imiona wymieniono w napisach końcowych. Niestety, na festiwalach filmowych osły niewiele mogą wygrać tak, jak w prawdziwym życiu.

W filmie właściciel Eo raz po raz się zmienia. Trafia do stajni w hali ujeżdżeniowej i do osób zajmujących się zwierzętami, gdzie opiekuje się dziećmi z zespołem Downa. Stał się maskotką klubu piłkarskiego i był bity przez kibiców rywali, aż trafił do szpitala. Należy go przerobić na salami z osła. Nawiązuje kontakt z sadystycznym oprawcą zwierząt, ale także z włoskim księdzem z długami hazardowymi i hrabiną graną przez Isabelle Huppert, która zabiera go do ich toskańskiego wiejskiego domu.

Bohater pragnie wolności, ale nie ma to wpływu na miłość ludzi do niego

Dla Io raj rzeczywiście był możliwy: beztroski wypas na bujnych, zielonych łąkach w ciepłych temperaturach w cieniu majestatycznych sosen – nie ma nic lepszego niż osioł. Ponieważ jednak Eo bardzo kocha wolność i nie tyle ulega wpływowi miłości do ludzi, co bolesnym warunkom jego życia, ponownie stamtąd ucieknie i twardo będzie podążał ku swemu przeznaczeniu, które dzieli z wieloma innymi zwierzętami hodowlanymi. Nasza planeta.

Film jest hołdem dla klasyka współczesnego kina Roberta Bressona „Balthazar” z 1966 roku. Bresson rzeczywiście opowiedział emocjonalną historię osła, choć zwierzę łączyło bardziej intymną relację z główną bohaterką, graną przez Annę. Tak jest w przypadku Wiazemskiego w „EO”. Osioł Bressona był chrześcijańskim symbolem, który zawsze ucieleśniał ludzkie cierpienie. Skolimowski natomiast opowiada całą historię z perspektywy zwierzęcia.

Z tej perspektywy świat ludzi jawi się jako absurdalna scena – czy to cyrk, uroczyste otwarcie ujeżdżalni, sesja zdjęciowa szlachetnego białego konia, na który Io może patrzeć tylko z zazdrością, czy też taki, który jest poddawany brutalność, czyli rytuały o nacjonalistycznych barwach. Od piłkarzy z polskiej wsi. Na koniec Huppert i jej ksiądz odgrywają także w kuchni wiejskiego domu scenę opowiadającą o zadłużeniu finansowym, rozczarowanych oczekiwaniach i rozpadzie związków.

Natomiast Skolimowski, będący jednocześnie malarzem, tworzy swój własny, imponujący świat wizerunków swojego osła. Czasami kamera rejestruje perspektywę ptaka szybującego nad czerwonym korytem rzeki, a innym razem perspektywę mrówki patrzącej na Eo z trawy, przez co wydaje się on gigantyczny i nieostry. Nocą w lesie Eo przenosi się do bajkowego świata żab, gazowanej wody i pająków. Co zaskakujące, czworonożny robot ucieleśnia wizję pokonanego osła, który znów może chodzić.

Skolimowski bada w ten sposób duszę i duchowość osła. Osły tego świata mogą się tym nie przejmować. Ale może to uczynić nas, widzów, trochę lepszymi ludźmi, przynajmniej na czas trwania tego filmu.

Organizacja pracodawców , Polska/Włochy 2022. – Reżyseria: Jerzy Skolimowski. Pisarze: Ewa Piaskowska, Skolimowski. Kamera: Michał Demek. Z Tako, Sandrą Dzimalską i Tomasem Organic. Filmy Rapid Eye, 88 minut. Premiera kinowa: 22 grudnia 2022 r.