Badacze klimatu w wywiadzie
„W pewnym momencie utraty lodu nie można zatrzymać”.

23 stycznia 2024, 15:20

Posłuchaj materiału

Nawet niewielka zmiana w systemie klimatycznym może wystarczyć, aby wywołać efekt domina, którego nie da się już powstrzymać. Jeśli polarne czapy lodowe stopią się, a poziom mórz znacznie się podniesie, doprowadzi to do globalnej katastrofy, ostrzega badacz klimatu Stefan Rahmstorf w wywiadzie dla NTV. Jednocześnie podkreśla: Jeszcze nie jest za późno.

NTV: Co się stanie, gdy przekroczone zostaną punkty krytyczne?

Stefan Rahmstorf: Punkty krytyczne to przede wszystkim dla nas zagrożenia. Po jego przekroczeniu w danym systemie coś się zasadniczo zmienia.

Jakie mamy punkty zwrotne i jakie istnieją zagrożenia?

Istnieje do 20 punktów zwrotnych, w zależności od sposobu ich obliczenia. Jeśli chodzi o masy lodu, punkty krytyczne dla Grenlandii i Antarktydy to punkty, w których topnienia nie da się zatrzymać, nawet jeśli nie będziemy dalej napędzać systemu poprzez uwalnianie gazów cieplarnianych. Samonapędzające się mechanizmy sprzężenia zwrotnego uruchamiają następnie błędne koło, którego nie możemy już zatrzymać.

Co to oznacza dla lodu? W końcu osiągnęliśmy już 1,2 stopnia globalnego ocieplenia…

Po utracie określonej ilości lodu nie można zatrzymać dalszej utraty. W przypadku Grenlandii może tak być. Grubość lodu sięga tam 3000 metrów. W miarę topienia powierzchnia jest wystawiona na działanie cieplejszych warstw powietrza. Przecież na dole jest cieplej niż na górze. W pewnym momencie lód znika całkowicie. Jeśli pokrywa lodowa Grenlandii całkowicie się stopi, poziom mórz podniesie się o siedem metrów. Na Antarktydzie Zachodniej punkt krytyczny mógł już minąć. Ale mechanizm jest inny, ponieważ Antarktyda znajduje się na bardzo zimnej Antarktydzie. Nie chodzi o topnienie lodu, ale o zsuwanie się bloków lodu do morza. W Antarktyce Zachodniej oznacza to podniesienie się poziomu morza o trzy metry.

Czy możesz spróbować ponownie zamrozić część tej wody?

Realistycznie nie. Kiedyś proponowano pompowanie wody na Antarktydę i wykorzystywanie jej do tworzenia sztucznego lodu, ale wymagane ilości są po prostu zbyt duże. Są to ogromne ilości, które topnieją w wyniku globalnego ocieplenia.

Jak te skośne elementy mają się do siebie?

Istnieją już interakcje. Na przykład topnienie lodu na Grenlandii może doprowadzić do punktu zwrotnego w obiegu Oceanu Atlantyckiego. To scenariusz z hollywoodzkiego filmu „Pojutrze”. Cyrkulacja północnoatlantycka załamuje się i mniej ciepła jest przekazywane do północnego Atlantyku, co powoduje znaczne regionalne ochłodzenie.

Jakie byłyby ramy czasowe w tym scenariuszu? Budzisz się rano i nie ma już całego lodu?

To zależy od systemu. Masy lodu reagują bardzo powoli. To przesunięcie nie oznacza, że ​​topnienie lodu znacząco przyspiesza, więc nie wiemy, czy ten punkt już minął. Poziom mórz może nadal się podnosić przez stulecia, nawet jeśli przestaniemy wytwarzać emisje. Jednak w innych momentach zwrotnych wszystko może wydarzyć się znacznie szybciej. Osuszanie prądów oceanicznych trwa kilka dziesięcioleci. Kiedy rafy koralowe obumierają, istnieje granica tego, jak duże ocieplenie mogą tolerować – mówimy tutaj o kilku tygodniach. Duża część Wielkiej Rafy Koralowej już nie żyje. Również w Niemczech mamy ekosystemy z ograniczeniami obciążenia, takie jak nasze lasy. Są więc także punkty zwrotne w mniejszej, lokalnej skali. Punkty krytyczne lodowców kontynentalnych wpływają na nasze obszary przybrzeżne, ponieważ powodują podniesienie poziomu mórz.

Co należy zrobić, aby utrzymać porządek?

Nawet jeśli przekroczymy dwa lub trzy punkty krytyczne, nadal możemy zapobiec dotarciu do innych – na przykład utracie lasów deszczowych Amazonii. Aby osiągnąć ten cel, musimy jak najszybciej zatrzymać globalne ocieplenie, do roku 2030 ograniczyć emisję o połowę, a następnie całkowicie ją ograniczyć. Tak opisuje to raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu.

Co Niemcy mogą zrobić?

Każdy kraj musi wnieść swój wkład. Możemy robić rzeczy, które nic nie kosztują, na przykład publiczne ograniczenia prędkości. Przyniosłoby to natychmiastowe oszczędności. Wszelkie środki pomagają, ponieważ emisje kumulują się w atmosferze i pozostają tam przez dziesiątki tysięcy lat. Wreszcie, w ramach stowarzyszenia Traffic Light Alliance rozszerzono zakres energii odnawialnych. Wiele innych krajów spogląda na Niemcy, aby sprawdzić, czy uda nam się przeprowadzić transformację energetyczną tutaj jako główny kraj uprzemysłowiony. Jeśli wszystko pójdzie dobrze z nami, znajdziesz wielu naśladowców.

Czy nauka musi komunikować pilność w inny lub lepszy sposób?

Nie można winić nauki. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) sporządza raporty od 1990 r. Przewidywania się sprawdziły. Po prostu natrafia się na grupy interesu, duże firmy energetyczne, które rozpowszechniają masową dezinformację i sprawiają ludziom wrażenie, że jest to wszystko niepewne i kontrowersyjne.

Co jeszcze daje Ci nadzieję?

Wiemy, że są też społeczne punkty zwrotne. Podstawowy nastrój często narasta, aż osiągnie punkt krytyczny, w którym się załamuje. Wierzę, że zbliżamy się do punktu krytycznego, w którym poważnie traktuje się ochronę klimatu i w którym społeczność globalna może bardzo szybko zmniejszyć emisje. Ponieważ mamy na to technologie.

Clara Pfeiffer rozmawiała ze Stefanem Rahmstorfem