Polska policjantka Julita Chulowinska na drodze z komendantem niemieckiej policji Holgerem Welkischem w przygranicznych miejscowościach Gubin/Gubin: niemiecko-polski patrol policji. Ten projekt pilotażowy istnieje od zeszłego roku.

Praca skupia się na przestępczości międzynarodowej. W: Funkcjonariusze są wyposażeni we wszystkie suwerenne uprawnienia, wyjaśnia szef policji Jubin Holger Wilkisch. Podstawą tego jest kontrakt niemiecko-polskiej policji z 2015 roku.

Plan mówi, że operacją kieruje oficer danego kraju. Tak więc polski kolega w Polsce jest szefem operacji. W Niemczech ekspedycję kierują Holger i Lechish. „Tak dalekosiężne środki, jak użycie broni palnej – co mam nadzieję nigdy nie nastąpi – powinno być dozwolone tylko wtedy, gdy mój kolega je rozkaże” – wyjaśnia Wilkisch o rozmieszczeniu w Polsce.

Jobin został podzielony w 1945 roku, po porozumieniu poczdamskim. Do Polski przyjechała wschodnia część miasta, w której mieszkają i bawią się ludzie. Zachodnia część Gubina, gdzie pracują ludzie, pozostała niemiecka.

Ale ten ścisły podział to już historia. Prawdziwe granice – z paszportami i kontrolami celnymi – już dawno przestały istnieć. Tylko dwa posterunki graniczne na moście na rzece przypominają, że jedziesz z jednego kraju do drugiego. Koegzystencja jest normalna w 30-tysięcznym Gubinie.

Uchodźcy z Białorusi, z których większość trafia do Brandenburgii, prowadzą teraz dyskusję. Tylko: W Guben/Gubin prawie nic nie zauważasz, mówi funkcjonariusz policji w Guben Holger Welkisch. W tym obszarze jest „więcej niebezpieczeństw”. Ale pejzaż się nie zmienił.

Jednak Michael Kretschmer, premier Saksonii, CDU, widzi potrzebę działania: „Granice między Unią Europejską a tym małym krajem Białorusi muszą teraz zostać rozszerzone. Potrzebujemy tam również granic fizycznych. Potrzebujemy płotów, może też Potrzebujesz ścian. Żadnego z tych pięknych obrazów.

Polska policjantka Julita Chulowinska i jej niemiecki odpowiednik nie chcą komentować, czy ufortyfikowane obiekty graniczne są potrzebne. Zamiast tego kręcą głowami.

Jesteś w Guben na granicy polsko-niemieckiej, ale nie możesz pilnować granicy.

„Jedyne działania, jakie podejmujemy, to zwracanie się do tych osób; przede wszystkim upewnij się, że wszystko w porządku” — mówi Jobin, komendant główny Holger Welkisch. Że nie mają odmrożeń ani dowodów przestępstwa. „A potem naszym zadaniem jest zgłaszanie się do FBI, ponieważ oni już są za to odpowiedzialni. Pozostajemy z tymi ludźmi tylko do czasu przejęcia kontroli przez FBI”.

Nie ma problemu dla policjantów Julity Cholowinskiej i Holgera Welkischa. Fred Maher, burmistrz Gobin, z CDU, nie może zrozumieć, dlaczego niemiecko-polskie patrole policyjne są wyłączane ze służby przy odprawach granicznych w związku z białoruskimi uchodźcami.

Burmistrz zdecydowanie przygląda się wezwaniom do budowy płotów i murów granicznych na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej. Zamiast tego chciałby większej współpracy między stanem a policją federalną. Linie polsko-niemieckie mogą odegrać ważną rolę w walce z nielegalną imigracją, twierdzi lokalny polityk Mahro:

„Są na obszarach miejskich. Gwarantuje się, że będą działać niezależnie od obowiązków. Jeśli przemytnicy lub coś zostaną jakoś zidentyfikowani. Możliwa jest więc jasna współpraca”.

Według policji federalnej w październiku 2021 r. na nowej drodze ucieczki z Białorusi i Polski utknęło w Niemczech ok. 5300 osób. Większość uchodźców pochodzi z Iraku, Syrii, Jemenu i Afganistanu. Według informacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Brandenburgii ponad 80 proc. gruntów znajduje się w Brandenburgii, a pozostałe 20 proc. przypadnie na teren Saksonii i Meklemburgii-Pomorza Przedniego.

Debata na temat kontroli granic, podjęta przez federalnego ministra spraw wewnętrznych Horsta Seehofera (CSU), wywołuje teraz niepewność w Jobinie, ale także w całym polskim pograniczu brandenburskim.

To nie jest rozwiązanie – mówi prezydent Gubin Bartłomiej Bartczak. Jest samodzielny, absolwent Europejskiego Uniwersytetu Viadrina, ukończył liceum po stronie niemieckiej – w Jubinie – i ma jeszcze jedną sugestię:

„Obecność policji na obszarze przygranicznym to coś więcej niż patrole na ulicy”. Podejrzewał, że może to odstraszyć uchodźców i nie przekroczą granicy. „Kontrola granic będzie ostatnią rzeczą”.

Zamiast podejmować aktywne działania polityczne, mówi Barcak, chciałby większego zasięgu. Zanim rozważy zamknięcie granic, chciałby, aby politycy w Warszawie i Berlinie rozmawiali na miejscu z lokalnymi politykami.

Mówi, że na obszarze przygranicznym jest pragnienie. „Jeśli chodzi o decyzje, które na nas wpływają. Właściwie to wstyd”.

Podobnie widzi to Fred Mahro, burmistrz Gubina – po drugiej stronie rzeki Ness. Chrześcijańscy demokraci mogą przyzwyczaić się do kontroli granicznych, jeśli mają miejsce krótkotrwale i tymczasowo, mówi.

„Jeśli zostaną wprowadzone kontrole graniczne, które oczywiście obciążają podróżnych przekraczających granicę – każdego dnia mamy tysiąc podróżnych przekraczających granicę – to można je wdrożyć tylko przez ograniczony czas. Ponieważ chcę tutaj wrócić do normalnego życia: bez ograniczeń granicznych.”

Bał się ciężkich obciążeń codziennego życia ludzi. Również dlatego, że wielu po drugiej stronie pracuje, chodzi do szkoły lub trenuje do zawodu. Jego odpowiednik Gubina, burmistrz Bartomiej Barcak, skinął głową. Wyraził zrozumienie dla ufortyfikowanych obiektów granicznych na zewnętrznych granicach UE z Białorusią. Dopiero niedawno polski parlament zatwierdził to.

„To jest granica układu z Schengen”. Polska musi zamknąć granice. „Jeżeli są luki, to mamy tutaj trudności. Musimy stawić opór i bronić się przed słabością Unii Europejskiej”.

Tak zwane przekroczenie granicy 50 prawicowych ekstremistów z małej partii neonazistowskiej przyciągnęło dziesięć dni temu w Jubinie ogólnonarodową uwagę. Chcieli uniemożliwić uchodźcom przekroczenie granicy. Fred Mahro potępia pracę: nie należy jej tolerować, powiedział.

Alternatywa dla Niemiec jest inna. Lider brandenburskiej grupy parlamentarnej Alternatywa dla Niemiec Hans-Christoph Berndt wezwał do dalszej kontroli polsko-niemieckiej granicy. To jedyny sposób na kontrolowanie „rozdętego napływu imigrantów”.

Wiceprezydent Brandenburgii Birgit Bessin, wiceprzewodnicząca AfD popiera żądanie premiera saksońskiej CDU Michaela Kretschmera dotyczące murów granicznych i ogrodzeń na zewnętrznych granicach UE:

Ale pytanie brzmi, dlaczego wcześniej o to nie prosił. Za politykę otwartych granic odpowiada przecież CDU.

Ludzie na ulicach Guben i Gubin kręcili głowami na ten dobór słów. „Nie, niedobrze”, powiedział 45-letni Remigius Leninsky, nauczyciel tańca w TTC Calypso w Weißwasser w Saksonii.

Często jeździ na turnieje do Polski ze swoimi tańczącymi dziećmi, dlatego nie jest tak często używany nie tylko z ufortyfikowanymi systemami granic, ale także z kontrolami granic: „Nie chcemy żadnych kontroli granicznych”. Oznacza to kolejną stratę już ograniczonego czasu.

Były urzędnik Bundeswehry mówi, że każdy, kto chce wyjechać do Niemiec, również przyjedzie do Niemiec. Ustawianie płotów granicznych i kontroli granicznych to nonsens: „Nie rozumiem. To symboliczna polityka”, mówi mieszkaniec Cottbus, który nie chce podawać swojego nazwiska i jest teraz w drodze do Jubina.

Z apelem o potężne ogrodzenie graniczne na granicy polsko-białoruskiej – jak niedawno powołał w Brukseli jego partyjny kolega, premier Saksonii Michael Kretschmer – brandenburski minister spraw wewnętrznych mógł również przyzwyczaić się do:

„Komisja Europejska już finansuje systemy bezpieczeństwa granic, głównie w sektorze elektronicznym, jeszcze nie mechaniczne systemy bezpieczeństwa granic. Zgadzam się z żądaniami Łotwy, Litwy i Polski, aby UE udzieliła wsparcia również tutaj. Chodzi o całość Europa.”

Potrzebne są rozwiązania polityczne, a nie ogrodzenia, mówi Heinrich Bedford Ström, przewodniczący Rady Kościoła Ewangelickiego w Niemczech:

„To byłoby smutne. Gdyby Europa nie miała nic innego do roboty przeciwko nieludzkim działaniom dyktatora Łukaszenki, niż otoczyć Europę murami fortyfikacyjnymi. Byłoby to sekretne zwycięstwo tego dyktatora”.