Alexey Nikolsky/Sputnik/AFP przez Getty Images

Rosja zaatakowała Ukrainę. W odpowiedzi Unia Europejska, Stany Zjednoczone i inne kraje zachodnie nałożyły sankcje gospodarcze na Rosję i ogłosiły kolejne sankcje. Rosja będzie m.in. odizolowana od zachodnich rynków finansowych. Ale jak daleko to naprawdę uderzy w Rosję? Prezydent Rosji Władimir Putin przygotowywał swój kraj do kolejnych sankcji od aneksji Krymu na Ukrainie w 2014 roku i późniejszych sankcji zachodnich. Pokazują to dane dotyczące finansów państwa rosyjskiego.

Nadwyżka i pierwszeństwo armii

„Od kilku lat pojawiały się sygnały, że Rosja przygotowuje się na mroczne scenariusze” – skomentowała Iwona Wiśniewska z Ośrodka Orientalistycznego (OSW) w Polsce. „Priorytetem polityki fiskalnej jest zwiększenie już rekordowych rezerw państwowych, które dają Kremlowi bezpieczeństwo w przypadku sankcji lub załamania się rynków towarowych”.

Analitycy OSW zwracają uwagę, że w rosyjskim budżecie widoczne są wysokie nadwyżki rzędu 18 mld USD. Nadwyżki te od pewnego czasu są gromadzone w Narodowym Funduszu Opieki Społecznej.

Putin tnie wydatki socjalne i opiekę zdrowotną oraz zwiększa inwestycje w wojsko. Ogólnie oczekuje się, że wydatki gospodarstw domowych wzrosną tylko o około jeden procent. To mniej niż inflacja. Tak więc w ujęciu realnym wydatki już teraz mają tendencję spadkową. W rosyjskim budżecie 27 proc. wydatków przeznacza się na obronę i bezpieczeństwo narodowe, a 24,5% na politykę społeczną.

Sankcje Zachodu mogą zmusić Rosję do skorzystania z Funduszu Dobrobytu Narodowego. Według Wiśniewskiej do końca 2021 r. fundusz pozyskał 185 mld dolarów. Będzie to 12% rosyjskiego PKB. – Te pieniądze rosną od połowy 2019 roku, kiedy ich poziom nie przekroczył 60 miliardów dolarów – mówi.

Rosja uniezależnia się od świata

Centralny Bank Rosji dostarcza cotygodniowe raporty o stanie rezerw walutowych. A jego wartość w połowie lutego sięgnęła około 640 miliardów dolarów. Rezerwy Rosji należą do największych na świecie.

Według Banku Centralnego są one zdywersyfikowane, aby zmniejszyć zależność Rosji od poszczególnych rynków finansowych. Ale w połowie 2021 r. Rosja nadal posiadała prawie jedną trzecią swoich rezerw w euro (32,4 proc.) i 16,4 proc. w dolarach amerykańskich. Rosja ma duże rezerwy złota. Ponad 13 procent jej rezerw znajduje się w chińskiej walucie, juanie. Odcięcie Kremla od rynków finansowych może utrudnić wykorzystanie części tych rezerw. Bank Rosji będzie musiał także przeznaczyć część tej kwoty na stabilizację rubla, który od czasu inwazji na Ukrainę gwałtownie spada.

Polski ekonomista Ignasi Morawski zwraca również uwagę, że ogromne rezerwy finansowe Rosji złagodziły skutki sankcji finansowych. Aktywa zagraniczne netto Rosji – czyli aktywa wszystkich przedsiębiorstw i obywateli pomniejszone o zobowiązania mieszkańców innych krajów – wynoszą 520 miliardów dolarów.

Rosja w miarę możliwości zmniejszyła także swoją zależność od handlu międzynarodowego. Murawski podaje jako przykład jedzenie.

W 2010 r. Rosja odnotowała deficyt w handlu zagranicznym żywnością wynoszący prawie 1,5 procent PKB, co odzwierciedla ogromny deficyt tego bogatego w grunty orne kraju. Ale już w 2020 roku Rosja miała niewielką nadwyżkę w handlu zagranicznym żywnością”.

Rosja posiada jedne z największych rezerw walutowych na świecie i od lat stara się zmniejszyć swoją zależność od kapitału zagranicznego i nadwyżek budżetowych. Dzięki temu jest teraz znacznie bardziej odporny na konfrontację gospodarczą z Zachodem. Atak na Ukrainę pozostanie kosztowny dla Rosji i narodu. Wszystko wskazuje na to, że wojna agresywna pogrąży rosyjską gospodarkę w stagnacji i szybkim spadku zgromadzonych rezerw.

Ten artykuł został przetłumaczony z języka polskiego. Możesz znaleźć oryginał tutaj